Blik - 01.05.1965, Page 239
B L I K
237
Nokkur fyrirtæki hér í Eyjum og
einstaklingar hafa lagt fram fé til
kaupa á því.
Segja má meS sanni, að tímarnir
breytist og með þeim tök og tækni
ekki síður en mannskepnan sjálf.
Ef rekja skal fyrir sögurætur virk-
isbyggingar í Vestmannaeyjum á
fyrri hluta 17. aldar, verðum við að
skyggnast um lönd og strönd á meg-
inlandi Evrópu á 15. öld, og svo um
Miðjarðar- og Atlantshafið.
Þýzkir kaupmenn höfðu um langa
hríð á miðöldum eflt mjög verzl-
un sína á meginlandi Evrópu og
myndað með sér öflugt verzlunar-
samband, Hansasambandið. Það
var um skeið, já, langt skeið, „ríki
í ríkinu” þar sem það á annað
borð hafði fest rætur. Miðstöð þess
í Norður-Evrópu vestanverðri var
Björgvin í Noregi. Þangað fengu
þýzku kaupmennirnir alla skreiðina
frá Norður-Noregi tvisvar á ári og
þaðan dreifðu þeir henni suður um
aila Evrópu og græddu á henni
drjúgan skilding. Þá vissu þeir einn-
ig af fiskveiðiþjóð vestur og norður
í Atlantshafi. Það voru Islendingar.
Þar einnig námu þeir land um sinn
og byggðu sér þar verzlunarskála.
Englendingar voru líka mikil
verzlunarþjóð á þessu tímaskeiði.
En ekki stóðu þeir Hansa kaup-
mannasambandinu á sporði, þegar
það var öflugast. Þá urðu þeir að
þoka til útjarðanna og suður og
norðvestur á veraldarhjarann. Þeg-
ar Hansakaupmönnunum fannst
verzlunin við íslendinga ekki skila
þeim nægum arði, dvínaði áhuginn
á Islandsverzluninni. Þá komust
Englendingar þar að. Þeir höfðu
síðan mikii viðskipti við Islendinga
og ekki minnst Yestmannaeyinga.
Þar reyndust þeim fengsæl fiskimið
og skreiðin þeirra Eyjaskeggja, sem
þurrkuð var í byrgjunum í Fiskhell-
um eða á fiskigörðunum með torf-
eða grjótgerðunum í kring, seldist
vel á enska markaðnum. Á árunum
1420—’25 telja gamlar heimildir, að
Englendingar hafi reist sér einhvers
konar verzlunarhús í Vestmannaeyj-
um. Þau stóðu á svæðinu frá Fagur-
hól austur á hæðarsporðinn við
Litlabæ. Þarna höfðu Englending-
arnir einhvers konar virki og köll-
uðu Kastala (Castle). Þarna var að
ýmsu leyti gott til varnar. Utfiri
mikið var í höfninni norður af
Bratta og í kringum Tangann. Af
hæðinni sáu þeir austur á hafið og
norður á álinn milli lands og Eyja,
og þeir sáu vel yfir lendingarstað-
inn við Nausthamar og út undir
Hafnareyrina. En hvers vegna virki
í kringum verzlunarhúsin? Sjó-
ræningjar áttu víða hreiður sín við
Miðjarðarhaf og rændu þar. Og svo
fóru þeir langleiðina norður í At-
lantshaf og gerðu þar strandhögg
víða. Þetta vissu Englendingarnir.
Það þurfti því vopnaðan varnargarð
um eignir sínar, hvar sem var. Enska
herveldið á höfunum höfðu þeir ekki
skapað út í hött, Englendingarnir.
En fleira höfðu þeir í huga, er
þeir bjuggu sér virki um bækistöðv-