Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1933, Side 79

77
Húsavikur. Al' abortus hafa mér verið kunn 5 tilfelli, 4 hjá giftum
konum, pluriparæ, á 3. og 4. mánuði. Ein þeirra lieíir aborterað áður,
á sama tíma (röskra þriggja mán.). Sú 5. var 17 ára, ógift, og læt ég
það ósagt, hvort þar muni um spontan ahort eða framkallaðan á arti-
íiciellan hátt að ræða. Eg vissi ekki neitt um þetta fyrr en móðirin
kemur með ovum in toto innan í umslagi til mín og spyr, livað þetta
sé. Hafði víst haft grun um, að svona myndi ástatt fyrir stelpu, en
vildi vita, hvort hætta væri á ferðum og allt mundi húið. Ahortus
provoc. heíi ég ekki gert, enda geri liann ekki nema absolut vital
indicatio sé fyrir hendi, en þætti liins vegar gott, el' hrejdt væri svo
lögum, að ekki teldist glæpur að hjarga líli margra harna móður.
Akal’a hyperemesis fékk ein kona og var orðin mjög magnlítil og
holdlaus, en tókst þó að laga með luminal natr. 0,10 kvöld og morgna
í 7 daga og einu sinni á dag í 3 vikur eftir það. Fæddi fullburða
harn með eðlilegum liætti síðast í september. Enginn ahort var sept-.
iskur og engar komplikationir. Eitthvað mun notað al' preventiva, en
live mikið veit ég ekki. Einstaka spyr um occlusions-(hettu) pessaria,
og séu það óhraustar konur eða margra harna mæður, finnst mér
rétt að láta þau. Það er þó betra en ekki og skaðlaust yfirleitt. Ekki
hefir verið liér sexuell abusus fyrr en síðasta ár, og eru það einkum
kommúnisfar,1) strákar og stelpur, lö—20 ára, sem að því standa.
Enn sem komið er, liefir þorpið sloj)pið við venerea, og er vel meðan
svo er, hve lengi sem það nú helzt.
Oxarfj. 23 ára kona, til heimilis á Raufarhöfn, giftist í nóvember
1932. í árshyrjun réðist hún ráðskona við heimavistarskóla hér í
Núpasveit, þá gravida. I marz veiktist hún með lágum hita og áköf-
mn þrautaköstum í haki, hægra og vinsta megin á víxl. I þvagi gröftur
og eggjahvítuvottur. Hiti hvarf lljótt, en annað reyndist torsótt við-
fangs. Auk tíðkanlegra lyfja reyndi ég' ýms ný, svo sem cylotropin,
er mér hefir jafnan gefizt mæta vel við pyelitis, og fleira. Að sjálf-
sögðu diæt, lika tilraunir að gera þvag súrt og alkaliskt á víxl, er
ég' hafði nýlesið um, að væri gott. Allt var þetta gagnslítið, hvað gröft
og þrautir snerti. Morfín, pantopon o. II. deyfilyi' hrifu lílið. Það var
eins og hún reageraði lílið og öfugt við fíestu. Þó hresstist hún í
lieildinni töluvert, og ef'tir 5—6 vikna legu leyi'ði ég henni heimferð
á hát í góðu veðri, sem og sakaði hana eigi. Lá hún síðan heima.
Að sjálfsögðu varð matseðill að vera rúmur í svo langri legu gravid
konu, enda hefir mér jafnan gefizt það vel við nýrnasjúkdóma. Hún
var að mestu I rúminu maí- og júnímánuð. Gröftur allt af í þvagi,
en þraulir minnkandi. 23. júní var ég kallaður til hennar. Þegar ég
1) Mundi cliki pólitik mega liggja hér á milli liluta i opinberri skýrslu. Iiynferðis-
inálin eru rotinn blettur á þjóðfélögunum, og ferst fáum öðrum að lá. f Reykjavík og
öðrum kaupstöðum verður nú uppvíst um bvert hneykslismálið á fætur öðru meðat
barna og unglinga og' ekki að sjálfsögðu fyrir það, að meira kveði að sliku en áður,
heldur fyrir það, að meiri gaumur er gefinn að (barnaverndarnefndir). Vitaskuld átti
bér lika að gripa til pólitiskra brigzla, en fljótlega kom i Ijós, að þau brig'zl gátu
gengið langt og viða — og allir kusu þá lielzt að þegja og blyg'ðast sin. Hér er mikiö
verkefni fvrir uppeidisfra'ðinga, og keknar ættu lielzt að geta lagt þar eitthvað annað
tii mála en skæting og pófitískt gall. (Sbr. einnig' unimæli héraðslæknisins i Oxar-
fjarðarhéraði hér á eftir.)