Strandapósturinn - 01.06.2009, Qupperneq 98

96
áleiðis yfir Laxárdalsheiði og yfir Laxá þar sem heiðarvegurinn lá
yfir ána, þar er ekkert gil og því auðvelt yfirferðar. Svo var haldið
út með ánni að vestan niður hjá bænum Laxárdal út á þjóðleið-
ina. Þó Laxá sé allajafnan lítið vatnsfall hefur það blekkt marga.
Áin hefur stórt vatnasvæði og vex ótrúlega fljótt í rigningum
og vætutíð. Þar við bætist að hún getur lítið breitt úr sér vegna
gilsins og verður því fljótt straumhörð og djúp og í vatnavöxtum
algerlega ófær öllum.
Nú er frá því að segja að í blaðinu Þjóðólfi 23. apríl 1897 er
birt fréttabréf úr Bæjarhreppi í Strandasýslu. Höfundur frétta-
bréfsins er ekki nafngreindur en undir stendur aðeins K. Mér
þykir sennilegt að bak við þetta K sé Kristján Gíslason sem þá bjó
á Borðeyri (1892–1904) en seinna á Prestbakka (1904–1927) er
bróðir hans sr. Eiríkur Gíslason prófastur flutti frá Prestbakka að
Stað. Kristján hafði verið sýsluskrifari hjá Sigurði E. Sverrissyni
sýslumanni í Bæ áður en hann staðfesti ráð sitt. Hann var
framarlega í öllum félags- og framfaramálum á þeim tíma í
Bæjarhreppi og fyrsti formaður Kaupfélags Hrútfirðinga. Í áður-
nefndu fréttabréfi er fyrst fjallað um verslunina á Borðeyri og
hvernig hún hafi þróast, en þá voru liðin 50 ár frá því hún hófst.
Þá er tekið fram að vegir á Ströndum séu víða torsóttir og sum-
staðar illir yfirferðar. Það sé hins vegar kostur að flestir geti not-
að sjóleiðina og er líklegt að kaupstaðarferðir hér í Hrútafirði
hafi oftast verið farnar á bátum væri hægt að koma því við. Þá
kemur einnig fram í þessu fréttabréfi að menn hér í sveit séu
stórum betur upplýstir en áður. Bóklestur sé mikill og sívaxandi,
eins blaðakaup og margir lesi ósköpin öll.
Ekki kemur það á óvart. Því árið 1865 stofnar Pétur Eggerts
verslunarstjóri á Borðeyri Lestrarfélag Hrútfirðinga og keypti
bækur fyrir það, bæði íslenskar og danskar. Naut hann til þess
stuðnings Jón Sigurðssonar sem sendi Lestrarfélaginu bækur
frá Kaupmannahöfn. Í bréfi til Jóns Sigurðssonar, dagsettu 29.
febrúar 1868, kemst Pétur svo að orði um Lestrarfélagið: „Seigt
og fast hefur gengið um að koma Lestrarfélaginu hér á, en af
því að nú eru að kalla allir bændur hér í firðinum gengnir í það
vona ég að það deyi ekki út af í bráð.“
Síðan kemur að Laxá og brúargerðinni og þykir mér hæfa að
taka orðréttan kafla úr fréttabréfinu um það mál. „Það á vel við að