Strandapósturinn - 01.06.2009, Page 144

142
í Kaupmannahöfn, að mál hans og félaga hans séu enn til ákvörðunar (líkl. um
að komast í náttúrufræðinám í Moskvu). Hann bætir við skilaboðum til Ársæls
Sigurðssonar og Sverris Kristjánssonar, að þeir hafi haft almennt rétt fyrir
sér í kolakranamálinu, en ekki sé hægt að skrifa pósitivt meira um það mál í
augnablikinu, það á eftir að ræðast betur. Annað mál er skjal, sem hefur verið
karakteríserað flokksholt, en ekki enn rætt neitt að ráði (úr sendibréfum E. M.).
Stórvirk atvinnutæki eins og kolakrani tóku störf frá erfiðisvinnumönnum við
höfnina í Reykjavík. Það var snúið mál fyrir þá róttækustu. Nánar um E. Þ., sjá
Hannes Hólmsteinn Gissurarson. Í þjálfunarbúðum byltingarmanna. Þjóðmál, 4.
árg., 4. hefti, bls. 70–86.
10) Agnar Kofoed-Hansen segir frá þessu í sendibréfum til Eymundar rituðum frá
Luftmarinestationen Avnø, 17. júní 1935, og Søværnets Flyveskole, 25. ágúst
1935, og Kaupmannahöfn, 3. nóvember 1935 (sendibréf E. M.).
11) Örlögum Arne Munch-Petersen (1904–1940) er lýst í riti eftir Ole Sohn,
Fra Folketinget til celle 290. Kbh. 1992. Munch-Petersen kom upphaflega til
Sovétríkjanna 1929 og var nemandi á Lenínskólanum. Hann starfaði seinna
fyrir Komintern í Danmörku. Hann og Aksel Larsen voru fyrstu kommún-
istarnir, sem kjörnir voru á þing (Folketinget) í Danmörku. Munch-Petersen
sat á þingi 1932–1935, en fór aftur til Sovétríkjanna 1936 og kenndi við
Lenínskólann. Hann var handtekinn 28/29. júlí 1937, ásakaður um and-
sovjétskan áróður, trotskíisma og njósnastarfsemi og lézt úr berklum í fangelsi í
Moskvu 12. nóvember 1940.
12) Um Allan Wallenius, sjá: Ólafur Grímur Björnsson. Hallgrímur Hallgrímsson.
Kreppuár í Reykjavík og ferðin til Sovétríkjanna. Súlur. Norðlenskt tímarit, 32.
árg., 45. hefti, 2006, bls. 100–150. – Allan Wallenius var handtekinn í Moskvu
16. febrúar 1938 og dæmdur til 5 ára fangabúðavistar 10. nóvember 1939.
Hann var tekinn af lífi (skotinn) í fangelsi í Kuibyshev, 15. september 1942.
Eila Lahti-Argutina. Olimme joukko vieras vaan. Vammala 2001, bls. 555; uppl.
frá Tauno Saarela, Helsinki, 2007. – Byggingin, sem hýsti Hótel Lux, er frá
keisaratímanum og var í fyrstu nefnd eftir arkitektinum, Franzija, Filippowski
Nomera. Nafnið Lux fékk hótelið á þriðja áratugnum, og taldist þá nr. 36 við
ulitsa Twerskaja. En nafni götunnar var breytt 1935 og kennt við Gorki, og hús-
númerið varð nr. 10; hótelið var á horni ulitsa Gorkowa og ulitsa Nemiroviča-
Dančenkoa. Í dag er ekkert, sem minnir á fyrri sögu þess frá tímum Kominterns,
en Hótel Lux leið undir lok sem slíkt við endalok Kominterns 1943; sjá Ruth
von Mayenburg: Hotel Lux. Das Absteigequartier der Weltrevolution. München, C.
Bertelsmann-Verlag 1978, bls. 13–35.
13) Arvid Gilbert Hansen (1894–1966) fæddist í Kristiansand í Noregi. Ungur
gerðist hann félagi í Norska verkamannaflokknum, kynntist Lenin og Bukharin
persónulega, þeim síðarnefnda, þegar hann bjó um tíma í Kristianiu. Við
stofnun Norska kommúnistaflokksins (NKP) 1923 varð Arvid Hansen einn af
forustumönnum flokksins og helzti hugmyndafræðingur hans. Hann var tryggur
stuðningsmaður Kominterns og sat í framkvæmdastjórn þess, ECCI. Á árunum
1931–1935 starfaði Arvid Hansen fyrir Komintern í Moskvu; þá hafði hann
með málefni Íslands að gera og þá Íslendinga, sem voru við nám á skólum
Kominterns. Hansen sneri aftur til Noregs 1935, varð ritstjóri blaðs kommún-
istaflokksins í Bergen, Arbeidet, en áhrif hans voru ekki þau sömu og fyrr. Hann
flýði undan nazistum til Svíþjóðar á seinni heimsstyrjaldarárunum. Hann gerðist