Fréttablaðið - 20.01.2022, Qupperneq 71

Það er mikilvægt að horfa á
loftslagsmálin með kynja-
gleraugum. Víðast hvar í
heiminum finna konur fyrst
fyrir loftslagsbreytingum
í sínu nærumhverfi, hvort
sem það lýsir sér í erfiðara
aðgengi að vatni eða lakara
orkuöryggi heimilisins.
Loftslagsmál eru orkumál og
orkuskipti úr jarðefnaeldsneyti
yfir í endurnýjanlega orkugjafa er
lykillinn að sjálfbærum heimi og
besta vopnið í baráttunni við lofts-
lagsvána. Með orkuskiptum getum
við gert heiminn grænan saman.
Landsvirkjun hefur einmitt
haldið því slagorði á lofti: Gerum
heiminn grænan saman. Kristín
Linda Árnadóttir aðstoðarfor-
stjóri og Jóna Bjarnadóttir,
framkvæmdastjóri Samfélags og
umhverfis, heyrðu það slagorð
enduróma með ýmsum hætti á
loftslagsráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna í Glasgow, COP26. Þær
eru sammála um að ráðstefnan
hafi verið mikilvægur vettvangur
fyrir þjóðir heims. Það sé mikil-
vægt fyrir okkur Íslendinga að
fylgjast með straumum og stefnum
í loftslagsmálum og þá sérstaklega
hvað varðar orkuskipti.
„Eitt megin stefið á ráðstefnunni
var að allir ætla sér að reyna að
skipta sem fyrst yfir í endurnýjan-
lega orku,“ segir Kristín Linda. „Þar
búum við Íslendingar afskaplega
vel, með alla okkar grænu orku.
Bæði íslensk stjórnvöld og Lands-
virkjun hafa sett sér metnaðarfull
markmið um græna framtíð og við
getum verið fyrirmynd fyrir aðra.“
Jóna bendir á að Íslendingar hafi
þegar gengið í gegnum orkuskipti.
„Rafmagnið okkar er unnið úr
grænum og endurnýjanlegum auð-
lindum og við nýtum jarðvarma
til að hita upp húsin okkar. Ef við
einbeitum okkur að orkuskiptum í
samgöngum getum við orðið fyrst
allra þjóða í heiminum til að verða
óháð jarðefnaeldsneyti.“
Samvinna, nýsköpun, jöfnuður
Þær Kristín Linda og Jóna eru
sammála um að meginskilaboð
COP26 hafi verið nauðsyn sam-
vinnu, nýsköpunar og jöfnuðar.
Samvinnan verði að ná um allt
samfélag, milli almennings,
stjórnvalda, hagsmunasamtaka og
atvinnulífs. Með nýsköpun þurfi
að bæta nýtingu, minnka sóun
og finna nýjar leiðir til vinnslu
endurnýjanlegrar orku. Þá sé jafnt
aðgengi jarðarbúa að grænni,
endurnýjanlegri orku grundvöllur
þess að þjóðir nái að bregðast sam-
eiginlega við loftslagsmálum. „Það
var áberandi í Glasgow að stærstu
fyrirtæki heims hafa tekið við sér,
sem er auðvitað að kröfu neytenda
og almennings,“ segir Kristín
Linda. „Þau leitast nú við að vera
loftslagsvænni í starfsemi sinni, í
stað þess að flytja t.d. aðföng jafnt
sem unna vöru um langan veg.
Þau gera sér grein fyrir að ef þau
ætla að vera enn starfandi eftir 10
ár þurfa þau að umbylta mörgu
hjá sér. Það var góð tilfinning að
vera á ráðstefnunni sem fulltrúi
Landsvirkjunar, fyrirtækis í eigu
almennings sem vinnur 100%
endurnýjanlega orku.“
Loftslagsmál í allri starfsemi
Hjá Landsvirkjun eru loftslags-
málin tekin mjög alvarlega og eru í
raun samþætt allri starfsemi orku-
fyrirtækis þjóðarinnar. „Við þekkj-
um til dæmis vel hver okkar losun
er og höfum birt upplýsingar um
hana um árabil, sem er forsenda
þess að geta sett sér markmið og
forgangsraðað aðgerðum þannig
að sem mestur árangur náist,“ segir
Jóna. „Bókhaldið sýnir að við erum
á réttri leið en losun á orkueiningu
hefur lækkað um 67% frá 2005 og
kolefnissporið okkar minnkað um
65%. En þrátt fyrir góðan árangur
til þessa og mjög lágt kolefnisspor
erum við hvergi nærri hætt. Við
stefnum að því að starfsemin verði
kolefnishlutlaus árið 2025. Við
höfum sett okkur markmið um
samdrátt í losun fyrir mismunandi
rekstrarþætti og vinnum áfram að
uppgræðslu landsins sem felur í sér
aukna bindingu kolefnis í gróðri
og jarðvegi.“
Jóna segir að forgangsröðun
Landsvirkjunar sé skýr og miði
að því að draga úr losun áður en
gripið sé til mótvægisaðgerða. „Við
stefnum að því að hafa minnkað
beina losun um 50% árið 2025,
miðað við stöðuna 2008. Þar mun
vega þyngst 60% samdráttur í
losun vegna vinnslu jarðvarma.
Þeim samdrætti náum við með
því að skila um 90% af koldíoxíði
frá Þeistareykjastöð aftur niður í
jörðina og draga úr losun koldíox-
íðs frá Kröflustöð með stýringu á
borholum.“
Burt með olíu og bensín
Kristín Linda bætir við að Lands-
virkjun hafi einsett sér að hætta að
kaupa jarðefnaeldsneyti árið 2030.
„Núna notum við olíu og bensín á
stærstan hluta fjölbreytts tækja- og
bílaflota fyrirtækisins en við fylgj-
umst grannt með nýjustu tækni
og skiptum búnaði út um leið og
færi gefst. Frá og með áramótunum
gildir sú regla að við kaupum ein-
göngu notaða fólksbíla, ef ekki er
hægt að fá hreinorkubíl til verksins
sem gengur fyrir rafmagni, metan
eða vetni.“
Hægt er að fylgjast með fram-
vindu mála á loftslagsmælaborði í
rauntíma á vef Landsvirkjunar. Þá
gefur Landsvirkjun árlega út lofts-
lagsbókhald og var fyrst íslenska
fyrirtækja til að fara þá leið. Orku-
fyrirtæki þjóðarinnar var líka fyrst
íslenskra fyrirtækja til að fá A(-) í
einkunn hjá alþjóðlegum sam-
tökum sem meta frammistöðu
og upplýsingagjöf fyrirtækja í
loftslagsmálum. Einkunnin þýðir
að Landsvirkjun er leiðandi í
loftslagsmálum og temur sér bestu
starfsvenjur við upplýsingagjöf.
Vilji til að vinna að bættri framtíð
Kristín Linda og Jóna eru á einu
máli um að það sé bæði fróðlegt
og hvetjandi að sækja alþjóðlega
ráðstefnu á borð við loftslags-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna.
Vissulega takist þar á margvíslegir
hagsmunir en vilji til að vinna að
bættri framtíð sé þó hinn sterki
grunnur sem ráðstefnan hvíli á.
„Það má ekki heldur gleyma kröft-
ugum mótmælunum í Glasgow á
meðan á ráðstefnunni stóð, en þau
minntu alla fundarmenn á hvað
væri í húfi,“ segir Kristín Linda.
„Þetta er stórt og flókið verkefni,
en við eigum ekki annarra kosta
völ en að leysa það farsællega.
Þarna voru til dæmis fulltrúar
ríkja og þjóða sem þegar verða
fyrir miklum áhrifum af lofts-
lagsbreytingum og eru að þrýsta
á betur stæð iðnríki að gera meira
og gera það strax. Þessi barátta við
loftslagsbreytingar verður mun
áþreifanlegri þegar hlustað er á
sögur þessa fólks, sem eru margar
átakanlegar.“
Jóna tekur undir að ráðstefna á
borð við COP26 gegni veigamiklu
hlutverki við að skapa samkennd,
sem sé frumforsenda þess að
árangur náist. „Við búum öll á
sama hnettinum. Við getum ekki
lengur stundað það að færa losun
frá einu landi til annars, við getum
ekki flutt hættulegan úrgang frá
vestrænum ríkjum til þróunar-
ríkja, sem eiga þess ekki kost að
ganga tryggilega frá honum. Við
þurfum að draga úr neyslu okkar
og beita öllum ráðum til að draga
úr losun. Í því liggja líka tækifæri
til framtíðar.“ n
Þessi barátta við
loftslagsbreytingar
verður mun áþreifan-
legri þegar hlustað er á
sögur þessa fólks, sem
eru margar átakanlegar.
Kristín Linda Árnadóttir
Rafmagnið okkar
er unnið úr græn-
um og endurnýjan-
legum auðlindum og
við nýtum jarðvarma
til að hita upp húsin
okkar. Ef við einbeitum
okkur að orkuskiptum
í samgöngum getum
við orðið fyrst allra
þjóða í heiminum til að
verða óháð jarðefna-
eldsneyti.
Jóna Bjarnadóttir
Samstaða um
að gera heiminn
grænan
Kristín Linda Árnadóttir aðstoðarforstjóri og Jóna Bjarnadóttir, framkvæmdastjóri Samfélags og umhverfis, eru á einu máli um að það sé bæði fróðlegt og hvetjandi að sækja alþjóðlega ráðstefnu á
borð við loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna. Þær eru sammála um að ráðstefnan hafi verið mikilvægur vettvangur fyrir þjóðir heims. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
kynningarblað 51FIMMTUDAGUR 20. janúar 2022 FÉLAG KVENNA Í ATVINNULÍFINU