Andvari - 01.01.2019, Blaðsíða 17

16 HJALTI HUGASON ANDVARI
sérstöðu sem prestsbörn öðlast oft í hópi jafnaldra sinna og hefur ugg-
laust lengi verið tilfinnanlegust í smærra þéttbýli þar sem foreldrarnir
bjuggu við líkar aðstæður og prófastshjónin á Ísafirði gerðu og hér var
lýst.12
Æskufrásagnirnar í minningabók Péturs einkennast af að þar lítur
hann yfir langa ævi sem nær öll var helguð kirkjulegri þjónustu. Það
sjónarhorn beinir óhjákvæmilega athygli hans einkum að helgum og
hátíðum sem og ýmsu öðru sem að trúariðkun laut.13 Þegar vel tekst
til bjarga sjálfsskrif fólks ýmsum fábreyttum siðum og venjum frá
gleymsku sem ella gætu hafa hafnað í glatkistunni. Þessu máli gegnir
um endurminningar Péturs. Eins og að líkum lætur lýtur besta dæmið
að siðvenju sem tengdist trúarlífinu. Hólskirkja í Bolungarvík var ann-
exía frá Ísafirði í upphafi prestsskapar Sigurgeirs Sigurðssonar þar.
Þegar stofnað var sérstakt brauð í Bolungarvík var Pétur þó of ungur
til að eiga eigin minningar um messuferð þangað, en kirkjuvegurinn
um Óshlíðina var varasamur. Af lýsingum föður síns kynntist Pétur
því ugglaust sérstæðum sið Bolvíkinga sem hann segir þannig frá:
Þegar minnst er á guðsþjónustur í Hólskirkju er mér ofarlega í huga fögur
venja, táknrænnar merkingar, sem kirkjufólkið hélt í heiðri í skammdeginu
um jólaleytið. Til þess að lýsa sér leiðina til kirkjunnar hélt það á ljóskeri
því að dimmt var og engin útiljósin. Á meðan fólkið var við messugjörðina í
kirkjunni setti það luktina á leiði ástvina sinna í kirkjugarðinum. Það hlýtur
að hafa verið hrífandi sjón að sjá luktirnar eins og ljósvita á leiðum hinna látnu
á meðan fólkið í kirkjunni sameinaðist í andakt sinni og sálmasöng. Við sjáum
þar í anda við nyrstu voga uppljómaðan helgidóminn lýsa út í kirkjugarðinn
með öll ljóskerin á leiðunum.14
Því er frá þessu sagt hér að ljósin á gröfunum í Bolungarvík kallast á
við sið sem ruddi sér einmitt til rúms í upphafi biskupsdóms Péturs og
hann átti drjúgan hlut í að koma á framfæri. Í byrjun níunda áratugar
liðinnar aldar hvatti þjóðkirkjan fólk til að setja kertaljós í glugga eða
enn frekar tendra á stormkerti utanhúss á aðfangadagskvöld og skyldi
ljósið vera bæn um frið. Var hér um alþjóðlega hreyfingu — Friðarjól
— að ræða.15 Í kjölfarið tók Hjálparstofnun (síðar Hjálparstarf) kirkj-
unnar að selja svokölluð „friðarljós“ og urðu þau mikilvæg tekjulind.16
Hafa þau bæði verið notuð við heimili fólks og verið tendruð í kirkju-
görðum. Minnir það á hina gömlu venju Bolvíkinga sem Pétur kynnt-
ist forðum.