Andvari - 01.01.2019, Blaðsíða 163

162 GERÐUR STEINÞÓRSDÓTTIR ANDVARI
an átrúnað, þótt hann tengdi Óðin við sólina og hið himneska.

Í Atlas birti
Rudbeck mynd af hugmynd sinni um hofið í Uppsölum.
Atlas er í stóru broti. Þar eru 156 tölusettar myndir og þeirra á meðal
er endurgerð teikningarinnar í Uppsala-Eddu og svipar til koparstungu
Verelius. Meginbreytingin felst í mynd Friggjar, en Rudbeck hefur sett geir-
vörtu á vinstra brjóst hennar. Hún snýr lófa vinstri handar að sér, öfugt við
teikningar Verelius og Schefferus og andlitssvipurinn er annar. Teikningin
í heild er dregin breiðari dráttum og augnumgjörð mun skýrari. Í goðunum
þremur sá Rudbeck hið þrefalda hlutverk Svíakonunga sem birtist í kórón-
unum þremur.
Hugmyndina að Atlanta fékk Rudbeck þegar hann var að skoða heildar-
kort af Svíþjóð hjá Verelius, sem gert var fyrir útgáfu af Hervarar sögu; að
Svíþjóð væri hið forna Atlanta og vagga menningarinnar. Þessi hugmynd
átti eftir að gagntaka hug hans. Hann byggði kenningu sína að miklu leyti á
fornaldarsögum.
Þremenningarnir byggðu kenningu sína á fornum sögnum um hofið í
Uppsölum, sem áður hefur verið nefnt. Olaus Magnus fjallar um hofið í hinu
mikla riti sínu, sem kom út á latínu í Róm 1555, og síðar á sænsku, Historian
om de nordiska folket. Í bókinni er mynd eins og hann hugsar sér Hofið og
heitir kaflinn: „Um hið dásamlega hof sem er helgað norrænum guðum.“
Hann segir að hofið sé gulli þakið og þar dýrki menn líkneski af þremur
guðum. Þar sé haldin þjóðhátíð níunda hvert ár. Þá sé níu mönnum fórn-
að og líkamar þeirra hengdir upp í rjóðri nálægt hofinu. Þar hangi einnig
hundar og hestar. Gullkeðja umlykur hofið. Fyrir utan það stóð voldugt tré
sem felldi aldrei lauf. Nálægt hofinu var lind eða brunnur.
Sögnin um hofið í Uppsölum var enn í minni á 20. öld. Árið 1908 var
listmálarinn Carl Larsson fenginn til að skreyta anddyri Þjóðminjasafns
Svíþjóðar. Hann málaði fyrst innreið Gustavs Vasa í Stokkhólm 1521. Einn
veggurinn var þá auður og hann gerði tillögu að mynd sem hann kallaði
Vetrarblót. Atburðurinn átti að gerast fyrir utan hofið í Uppsölum og sýna
þegar konungi var fórnað til að blíðka goðin. Tillögunni var hafnað þá, bæði
vegna efnisins svo og stílsins, en svo fór að Þjóðminjasafnið keypti mál-
verkið í aldarlok.
Að lokum: Rannsóknin leiddi mig á ólíkar slóðir en merkilegust var samt
slóðin í hið sænska fræðasamfélag 17. aldar þar sem teikningin var notuð til
að sýna veldi Svíakonunga sem röktu ættir sínar til Óðins og höfðu þegið
guðlegt vald sitt frá goðunum þremur á teikningunni í Uppsala-Eddu.