Gátt - 2009, Qupperneq 21

21
V I N N U M A R K A Ð U R I N N
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Mynd 2. Einstaklingsbundnar hæfniskröfur til
starfsmanna samkvæmt atvinnuauglýsingum Mbl.
í ágúst 2009. Heimild: www.mbl.is ágúst 2009.
Áhugasamir Þjónustulund
Sjálfstæði í vinnubrögðum Frumkvæði
Metnaður Kraftur
Tilbúinn að leggja sig fram Jákvæðni
Samskiptahæfni Vilji til að takast á
við krefjandi verkefni
Skipulag í vinnubrögðum Geta unnið undir álagi
Lærdómsvilji Sveigjanleiki
Geta unnið í hópi Aðlögunarhæfni
Jákvæðnin og aðrir persónubundnir þættir geta komið manni
langt eins og rannsókn Guðrúnar Láru Skarphéðinsdóttur
(2008) sýnir en þegar upp er staðið má leiða líkur að því að
samkeppnisstaða launþeganna velti mest á hæfni þeirra og
þekkingu og þar skilur oftast á milli feigs og ófeigs. Þekking
og færni, sem einstaklingar öðlast í skóla, nýtist flestum í
starfi og skólaganga eykur starfshæfni fólks (Eiríkur Hilmars-
son, 1989); skiptir þá litlu máli hvort færninnar er aflað með
almennri skólagöngu eða endurmenntun. Aukin starfshæfni
kemur m.a. fram í því að atvinnuþátttaka þeirra sem hafa
lengri skólagöngu að baki er meiri en hinna og atvinnuleysi
er meira í hópi þeirra sem minni formlega skólagöngu hafa.
Þetta má sjá í opinberum tölum á Íslandi (Hagstofa, 2008)
og alþjóðlegum samanburðartölum (OECD, 2009). Á mynd
3 má sjá hlutfallslegt atvinnuleysi í ríkjum OECD eftir lengd
skólagöngu.
Atvinnuþátttaka er mikil á Íslandi í samanburði flest
OECD-ríki og lengst af hefur verið vinnuaflsskortur á Íslandi
og því lítið atvinnuleysi. Alþjóðlegur samanburður sýnir að
sterk fylgni er milli atvinnuþátttöku og atvinnuleysis; í ríkjum
þar sem atvinnuleysi er mikið er atvinnuþátttaka lítil og
öfugt. Sterkt samband er á milli atvinnuþátttöku og atvinnu-
leysis annars vegar og lengd skólagöngu. Þeir sem lokið hafa
stuttri skólagöngu eru líklegri til að vera án atvinnu, annað-
hvort sökum þess að þeir eru ekki á vinnumarkaði eða fá ekki
vinnu. Á hinn bóginn er atvinnuþátttaka mikil hjá þeim sem
lokið hafa langri skólagöngu og atvinnuleysi minna (OECD,
50
40
30
20
10
0
Á
st
ra
lía
A
us
tu
rr
ík
i
Be
lg
ía
K
an
ad
a
Té
kk
la
nd
D
an
m
ör
k
Fi
nn
la
nd
Fr
ak
kl
an
d
Þý
sk
al
an
d
G
rik
kl
an
d
U
ng
ve
rja
la
nd
Ís
la
nd
Írl
an
d
Íta
lía
Ja
pa
n
K
ór
ea
Lú
xe
m
bo
rg
M
ex
ík
ó
H
ol
la
nd
N
ýj
a-
Sj
ál
an
d
N
or
eg
ur
Pó
lla
nd
Po
rt
úg
al
Sl
óv
ak
ía
Sp
án
n
Sv
íþ
jó
ð
Sv
is
s
Ty
rk
la
nd
Br
et
la
nd
Ba
nd
ar
ík
in
Grunnskólanám Framhaldsskólapróf Háskólapróf
Mynd 3: Atvinnuleysi eftir menntun 25–64 ára, 2007. Heimild: OECD, 2009.