Úrval - 01.07.1962, Blaðsíða 80

88
ÚR VAL
augnanna að erfðum. Við fæð-
ingu eru þau litil. Við byrjum
þvi næstum öll lífið sem fjar-
sýn. Á uppvaxtarárunum þróast
síðan nærsýni með börnum
þeim, sem hafa erft stór augu.
Það er einmitt um svipað leyti,
að skólagangan hefst, ng þvi
kenna foreldrar oft of miklu
námi um nærsýni barnanna.
Lesturinn veldur i rauninni
hvorki nærsýninni né eykur
hana. En nærsýnin virðist verða
til þess, að barnið vilji fremur
fást við lestur í ríkum mæli.
Þegar um mikla nærsýni er að
ræða, sér barnið ekki skýrt frá
sér nema um eitt til tvö fet. Ef
það gengur ekki með gleraugu.
er það þess vegna ekki fært um
að taka þátt i ýmsum leikjum
og störfum, sem krefjast þess,
að það sjái langt frá sér. Lestur-
inn er því þannig oft aðaltengi-
liðurinn við þokukenndan um-
heiminn utan sjónvíddar þess.
„Strabismus" (þ. e. jiegar sagt
er að barnið sé rangeygt) er þvi
jafnvel enn meiri fjötur um fót,
en 1 barn af hverjum 50 er haid-
ið slikum augngalla. Þá er um
að ræða misræmi vöðvanna, sem
orsakar, að samræming augn-
anna raskast. Galli þessi veldur
því, að barnið verður rangeygt,
tileygt eða sjón þess brenglast
á svipaðan hátt (skjálgur). Þessi
galli getur valdið varanlegum
sjónskemmdum á öðru auganu,
ef ekki er leitað lækninga við
honum fyrr en barnið hefur
náð 5—6 ára aldri.
Það verður að vera hægt að
samræma myndir frá báðum
augum i eina allsherjarmynd, ef
sjónin á að geta heitið eðlileg.
Þetta er ekki hægt, ef annað aug-
að hefur aðra stefnu en hitt,
eða sé um mikla nærsýni, fjar-
sýni eða Ijósbrotsskekkju (astig-
matism) að ræða. Það er óþol-
andi álag að sjá tvöfalt nema
stutta stund, og því Iærir rang-
eygt barn að skynja ekki mynd,
sem berst gallaða auganu. Þess
vegna þroskast sjón þess auga
ekki.
Bezt er, að lækningin eigi sér
stað, þegar barnið er eins til
þriggja ára gamalt, og fari lækn-
ingin fram það snemma, byrjar
barnið fljótlega að nota aftur
gallaða augað og Iærir siðan að
samræmá sjón þess og hins aug-
ans. Helzta læknisaðferðin er að
setja pjötlu yfir hitt augað um
stundarsakir og neyða barnið
þannig til þess að nota gallaða
augað. Stundum hjálpar viss
tegund gleraugna og sú tegund
sjónþjálfunar, sem kölluð er
„orthopticá\‘“. Stundum kemur
fyrir, að þessar aðferðir hjálpa
ekki, og þá þarf venjulega að