Úrval - 01.07.1970, Side 79

FRÚARKIRKJAN í PARÍS
77
aldagömul óhreinindi og sót vél-
aldarinnar og þeir hafa þannig öðl-
azt enn meiri reisn. Menningar-
málaráðuneytið franska hefur gert
áætlun um allsherjar fegrun Par-
ísarborgar, og samkvæmt þeirri
áætlun hafa margar byggingar
verið hreinsaðar með sandi eða
þvottaefnum. En Frúarkirkjan fékk
samt alveg sérstaka „meðhöndlun".
Hún var þvegin með vatnsspraut-
un eins og aðrar merkar bygging-
ar og minnismerki. Þess var gætt,
að vatnsbunurnar væru ekki kröft-
ugar. Og það var ekkert hreinsi-
efni haft í vatninu. Sérfræðingar
skoðuðu brot úr steinunum gaum-
gæfilega með vissu millibili til þess
að ganga úr skugga um, að vatnið
ylli ekki neinum skemmdum á
steinunum. Snyrtisérfræðingur hefði
ekki sýnt meiri varfærni við förð-
un á óperustjörnu við Opéra Comi-
que. Og því hefur framhlið Frúar-
kirkju endurheimt sinn æsku-
ljóma.
Það er táknrænt fyrir furður
þessarar miklu kirkju, að verk-
fræðingar 20. aldarinnar notuðu
sömu rifurnar, er þeir reistu vinnu-
palla úr járni og stáli vegna hrein-
gerninganna, og hinir fyrstu bygg-
ingarmeistarar hennar höfðu skilið
eftir fyrir trépalla sína, er þeir
hlóðu veggina stein ofan á stein,
hærra og hærra fyrir 800 árum.
Sumir eru hrifnari af fullkomn-
un hins hágotneska stíls kirknanna
í Chartres og Reims. En að áliti
margra tekur samt ekkert fram
hinum traustu línum Frúarkirkju.
Hún virðist vera í nánum tengslum
við mannlífið sjálft. Kirkjan er reist
til heiðurs Maríu mey og segir sögu
hennar með hjálp steins, viðar, lit-
aðs glers, olíumálverka og vegg-
teppa. Ávöl, gild og sterkleg form
hins rómanska kirkjubyggingar-
stíls nægðu nú ekki byggingar-
meisturunum lengur, er þeir glímdu
við viðfangsefnin innan ramma
hinna tröllauknu veggja, er þeir
þreifuðu sig áfram með það, hvern-
ig byggja skyldi hærra í átt til
himins en nokkru sinni hafði verið
gert. Og þannig urðu til hinar stór-
kostlegu línur hinna gotnesku bog-
hvelfinga.
Árið 1163 var ekki vel til þess
fallið að ráðast í slíkar yfirnáttúr-
legar framkvæmdir sem byggingu
Frúarkirkju. Lúðvík 7. hafði þegar
misst hálft konungdæmi sitt í hend-
ur Normanna. Og austan Rínar-
fljóts ógnaði Friðrik Barbarossa
(rauðskeggur) nú hinum varnar-
litlu leifum konungdæmis hans. En
þrátt fyrir þessar erfiðu aðstæður
ákváðu þeir Lúðvík 7. og Maurice
de Sully Parísarbiskup, er var af
smábændaættum, að hefjast handa
um þessa byggingu.
Byggingarstarfinu var haldið
áfram af þess konar ráðkænsku og
snilli, sem gerði innblásnum mönn-
um fyrrum fært að reisa píramíð-
ana og Parthenonhofið. Allt að 1500
steinsmiðir, trésmiðir, glerskurðar-
meistarar og járnsmiðir unnu þar
samtímis undir stjórn byggingar-
meistaranna, sem höfðu meginregl-
ur hallandi flata, vogarstangar og
trissu á valdi sínu, þótt þá skorti
stálhegra og tölvur, sem bygging-
armeistarar nútímans geta stuðzt
við í starfi sínu. Stærðfræðikunn-