Úrval - 01.07.1970, Blaðsíða 81

79
FRÚARKIRKJAN í PARÍS
síðasti steinninn Vai* dreginn efst
upp í norðurturninn árið 1245. Og
breytingunum var svo stöðugt hald-
ið áfram öld af öld, eftir því sem
fegurðarsmekkur manna breyttist
og kristin trú blómgaðist eða henni
hnignaði á víxl. Um miðja 13. öld
voru norður- og suðurþvergöng
kirkjunnar reist. Og á stjórnarár-
um Sankti Lúðvíks, sonarsonarson-
ar Lúðvíks 7., var bætt við öðrum
inngöngudyrum, hinni svokölluðu
Rauðu hurð (Porte Rouge). Á fyrri
hluta 18. aldar var sett gagnsætt
gler í alla glugga í stað litaða glers-
ins, að undanskildu rósrauðu
gluggunum. Og í þau voru grafin
þriggja blaða liljublóm. Og jafn-
framt því var kirkjan hvítmáluð
að innan í hólf og gólf. Á ríkis-
stjórnarárum Lúðvíks 15. fannst
kirkjufeðrunum, að miðdyrnar
væru ekki nógu breiðar fyrir kon-
unglegar hátíðaathafnir og ýmsar
kirkjuhátíðir og trúarlegar athafn-
ir. Og því voru þær breikkaðar ár-
ið 1771, þótt það útheimti, að fagur
steinútskurður væri jafnframt eyði-
lagður.
Frúarkirkjan fékk sína verstu út-
reið á tímum írönsku stjórnarbylt-
ingarinnar, þegar stytturnar, sem
stóðu við dyrnar, voru rifnar niður
af byltingarmönnum og „afhausað-
ar“. Fimmtán þeirra fundust svo
árið 1839, þegar borgaryfirvöldin
létu grafa upp nokkur einkennileg
landamæramerki í kolageymslu-
porti á vinstri bakka Signu. Þar
voru þær komnar, stytturnar frá
13. öld, þótt þær stæðu að vísu á
„haus“. Nú standa þær ósköp um-
komuleysislegar í norðurturninum.
Múgurinn steypti líka öllum 28
styttunum af stöplum sínum, þar
sem þær gnæfðu tíu feta háar uppi
á Kóngasvölum, en þær teygja sig
eftir framhliðinni, 60 fetum fyrir
ofan gangstéttina. En eldmóði bylt-
ingarmanna var þar beint í ranga
átt. Þeir héldu, að þetta væru stytt-
ur af Frakklandskonungum, en þar
var reyndar um að ræða stjórnend-
ur ísraels og Júdaríkis. Gotnesku
hliðin framan við altarið voru rif-
in upp og rimlarnir notaðir í spjót.
Og allar kirkjuklukkurnar voru
bræddar og málmurinn notaður í
byssur og kúlur, að undanskildum
þeim allra stærstu. Árið 1793 var
svo komið niðurlægingu kirkjunn-
ar, að í miðskipi hennar voru geysi-
háir staflar af víntunnum og ráða-
gerðir voru uppi um það að selja
bygginguna. Ásigkomulag Frúar-
kirkju var átakanlegt, þegar Napó-
leon skilaði kirkjufeðrunum aftur
þessari eign í aprílmánuði árið 1802.
Þetta ásigkomulag hennar mátti
ekki aðeins rekja til atferlis bylt-
ingarmanna, heldur einnig til ára-
tuga vanrækslu, er menn höfðu
fyrirlitningu á gotneskri bygging-
arlist og álitu hana villimannlega.
Það væri vel hugsanlegt, að dóm-
kirkjan væri ekki annað en grjót-
haugur núna, ef lítill hópur lista-
manna og rithöfunda hefði ekki
vakið samvizku þjóðarinnar í þessu
máli. Einn þeirra var rithöfundur-
inn Victor Hugo, sem skrifaði hina
vinsælu skáldsögu, „Frúarkirkjuna
í París“, árið 1831. Annar var ung-
ur arkitekt, Eugéne Viollet-le-Duc
að nafni, sem hafði alveg sérstakan
áhuga á gotneskri list.