Úrval - 01.05.1971, Blaðsíða 78

76
ÚRVAL
hann hefði veikzt. Nei, svaraði Júrí,
ég þarf bara að ganga undir rann-
sókn. Vorið 1961, áður en Vostok-1
flaug af stað tilkynnti hann:
— Ég þarf í ferðalag til að ljúka
vissum erindum.
— Er það langt, sonur sæll?
spurði móðir hans.
—■ Já, það er mjög langt. Þangað
hefur enginn maður enn farið.
TSÍOLKOVSKI BREYTTI ÖLLU
Eins og margir unglingar hafði
Júrí gaman af vísindaskáldsögum
þegar hann var í skóla. En einn af
kennurunum (Kovaljof, síðar eftir-
lætiskennari hans) ráðlagði Júrí að
lesa nokkrar fremur sjaldgæfar
bækur beinlínis um geimflug. Einna
fyrst kynntist hann bók Nikolajs
Sergei Korolof (1906—1966).
Kibaltsjítsj, frá síðasta hluta 19.
aldar, en hann gerir grein fyrir hug-
mynd sinni að fyrsta stýrða eld-
flaugarskipinu.
En geimflaugahugmyndir voru
lagðar fram á ný og á enn glæsi-
legri hátt í verkum hins snjalla
rússneska vísindamanns Konstan-
tins Tsíolkovskis (1857—1935). Og
ungur las Gagarín þau áf miklu
kappi. Hann skildi fyrst og fremst,
að Tsíolkovski hafði gert sanna
byltingu að því er varðar afstöðu
mannkynsins til geimsins. Það var
hann sem fyrstur færði rök fyrir
því, að geimurinn er beinlínis
starfsvettvangur mannsins, og að
framtíð mannkynsins getur verið
því háð að það takist að ná stjórn
á honum.
Þegar árið 1897 lagði Tsíolkovski
fram tillögu um margra þrepa geim-
skip, sem notaði fljótandi eldsneyti.
Hann kom ekki aðeins fyrstur
manna fram með kenningu um
hreyfingu slíkra eldflauga heldur
gaf allýtarlega lýsingu á öllum
hlutum og búnaði geimskipa og
þegar í byrjun aldarinnar lýsti
hann lokuðum búningum til notk-
unar í mikilli hæð.
Fyrsta maí 1935 sagði Tsíolkovski
í ávarpi sínu til sovézku þjóðar-
innar: „Ég trúi því, að margir ykk-
ar verði vitni að fyrstu ferðinni út
fyrir andrúmsloftið."
Tsíolkovski lýsti verkefnum eins
og að smíða ýmislegar geimstöðvar
á svæðinu umhverfis jörðu og inn-
an sólkerfisins — allt frá litlum
stöðvum á braut umhverfis jörðu
til geimborga, sem teygðu sig eins
og perlufesti um margra milljarða