Vísir - 17.06.1944, Side 46

Vísir - 17.06.1944, Side 46
46 VÍSIR — ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ REYKJAVÍKUR APÓTEK. Afgreiðslusalur Rcykjavíkurapótcks. Árið 1760 verður löngum tal- ið merldsár i sögu íslenzkra heilbrigðismála, enda var Bjarni Pálsson það ár skipaður landlæknir á Islandi. En jafn- framt var honum gert að skyldu að reka lyfjabúð á heimili sínu, að vísu gegn sérstakri þóknun. Með stofnun þessarar lyfjabúð- ar hefst saga elztu lyfjab’úðar landsins, Reykjavíkur Apóteks, og er lyfjabúðin þar með líka auðvitað elzta starfandi fyrir- tæki þessa lands, vantar aðeins 16 ár á 200 ára aldur. Reykjavíkur Apótek hefir því algera sérstöðu, ekki einungis innan heilbrigðismála landsins, heldur einnig í verzlunarsög- unni, því að apótekið var á þeim tíma eina verzlunarfyrir- tæki, sem Islendingur rak, því að eins og kunnugt er, var land- ið þá enn í viðjum verzlunar- einokunar Dana, sem var eigi aflétt fyrr en löngu síðar. Bjarni Pálsson landlæknir sat í Nesi við Seltjörn. Þar rak hann lyfjabúðina i 10 ár, unz aðstoðarmaður hans,- Björn Jónsson, tók við rekstri hennar. Björn vildi fá leyfi til að flytja lyfjabúðina til Reykjavíkur, en þess var synjað. Rak hann lyf ja- búðina því áfram í Nesi til 1799, er hann andaðist. Næsti apótek- ari varð Magnús Ormsson, sexri tók við lyf jabúðinni af Birni, en hagn rak hana aðeins í 2 ár. Árið 1801 tók Guðbrandur Vigfússon við lyfjabúðinni, og um sömu mundir fékkst loksins Ieyfi til að flytja hana til Reykjavíkur. Þó fór svo, að Guðbrandur sat í Nesi jafnan og rak lyfjabúðina þar í 21 ár. Mun hann hafa verið orðinn heimavanur í Nesi, því að við lyfjabúðina hafði hann starfað þar alla tíð frá 1788. Að Guð- brandi látnum, 1823, tók Odd- ur Thorarensen við lyfjabúð- inni. Hann rak hana áfram í Nesi í 10 ár, eða fram til 1833, og þá var hún loks flutt til Reykjavíkur. Oddur lét byggja gamla apótekshúsið við Austur- völl, þar sem nú er Thorvald- sensstræti 6. I því húsi var apó- tekið rekið í næstum hundrað ár, eða þar til núverandi eig- andi, Þorsteinn Sch. Thorsteins- son, keypti húseígnina Austur- stræti 16 og flutti apótekið þangað í febrúar 1930. Oddur Thorarensen rak apó- tekið aðeins skamma stund eftir að það fluttist til Reykjavikur, því að 1836 seldi hann það J. G. Möller, en fluttist sjálfur til Ak- ureyrar. En með þessari sölu hefst raunverulega nýtt tímabil í sögu apóteksins, því að upp frá þessu liefst „danska tima- bilið“ í sögu þess, og stend- ur það i 83 ár, eða til 1919, þegar Þorsteinn Sch. Thor- steinsson kaupir apótekið af P. O. Christensen lyfsala. Á þessu tímabili voru lyfsalar þessir: J. G. Möller 1836—50, Randrup lyfsali 1850—77, Krúg- er 1877-90, E. H. Tvede 1890 —98, Olsen 1898—99, Michael Lund 1899—1911 og P. O. Christensen 1911—1919. Það getur verið fróðlegt að athuga, hversu apótekið hefir stigið í verði með árunum. Sagt er að þegar Oddur Thoraren- sen, sem var hinn fyrsti lyfsali, sem rak fyrirtækið sem eigin eign, seldi Möller, hafi hann tek- ið 80 dali fyrir lyfsöluleyfið, en húseignina seldi hann á 10.000 d. Árið 1877 var lyfjabúðin (húseign og réttindi) seld á 50.000 kr„ 1890 á 85.000 kr„ 1898 á 115.000 kr„ ári seinna á 120.000 kr. og 1911 á 180.000 kr„ en nú síðast á 300 þús. kr. Um núverandi verð stofnunár- innar er fátt vitað og verður eigi, fyrr en hún verður aftur seld. En Jiað má telja stærsta stökkið í framþróun apóteksins, þegar J>að var flutt úr gamla húsinu við Austurvöll í húsið á horni Pósthússstrætis og Aust- urstrætis, Jxar sem það hefir hafzt við i 14 ár og á væntan- lega eftir að staldra lengi við. Forstöðumaður apóteksins hafði lengi ætlað sér að afla fyrirtækinu rúmbetri húsa- kynna, en verulega gott tæki- færi bauðst ekki, fyrr en hann gat fest kaup á þessu myndar- legasta stórhýsi bæjarins, sem þá var. Var þá tekið til óspilltra mál- anna að búa húsið undir flutn- ing lyfjabúðarinnar. Neðsta hæðin var öll tekin undir apó- teksrekstur og einnig allur kjall- ari og viðbygging. Húsnæðið, sem næst lá gatnamótum á sjálfu horni hússins, var tekið undir sjálfa lyfjabúðina og snyrtivörudeild hennar. Var þar á hinn smekklegasla og haganT legasta hátt komið fyrir af- greiðsluborðum og öllum þeim ótölulega fjölda af skúffum og hyllum, sem í lyfjabúð þurfa -að vera. Er Jxeim, sem Jjetta rit- ar, ennþá minnisstætt, hversu tíðindamönnum varð starsýnt á hin nýju húsakynni, þegar þau voru fyrst sýnd opinberlega. Húsnæðið frá snyrti- og hjúkrunarvörudeildinni og með- fram Pósthússtræti var fyrst í stað leigt öðrum, og var ]>ar m. a. fyrst rekinn Hressingarskál- inn, hið góðkunna veitingahús. Siðar hafði Kolasalan þar skrif- stofur. En nú hefir rekstur lyfjabúðarinnar fyrir löngu tek- ið allt það húsnæði undir sig, og mun ekki af veita. Það er einkum snyrti- og hjúkrunarvörudeildin, sem grætt hefir á hinu aukna hús- næði. Þegar apótekið var flutt í hið nýja húsnæði var það ráð tekið að skilja þessa deild frá sjálfri lyfjabúðinni, enda giltu um l'lestar vörur hennar sömu ákvæði og almenna verzlun, og mátti til dæmis ekki selja þau utan Jxess tíma, er sölubúðir voru opnar. Var það þvi til ó- þæginda- að hafa þær á boð- stólum innan um lyfjavörur, en hinni nýju deild var hægt að loka á sama tíma og öðrum verzlunum. Deild þessi var litil fyrst í stað, en óx brátt og margfaldaðist, og veitir henni nú síður en svo af hinu aukna húsnæði, enda eru þar á boð- stólum allar helztu og þekkt- ustu fegrunar- og snyrtivörur, þar á meðal ýmis heimsfræg merki, sem deildin hefir einka- sölu á. Það er því engin furða, þótt konur á öllum aldri geri sér tíðfarið í þessa smekklegu sölubúð. Myndin hér að ofan sýnir af- afgreiðslusal lyfjabúðarinnar. Á austurvegg hans getur að líta skrá yfir alla lyfsala þá, er apó- tekið hafa rekið, allt frá Bjarna Pálssyni til Þorsteins Sch. Thorsteinssonar. Myndin er tek- in úr eftirlitsbók apóteksins, því bindi, er hófst, er apóteldð var flutt í sitt nýja hús. En eldri bindi þeirrar eftirlitsbókar eru fróðlegur lestur og merkilegar heimildir. Þau eru vel komin í höndum Þorsteins lyfsala, sem auk annarra áhugamála hefir alveg sérstakt yndi af bókum alveg sérstakt yndi af bókum, fornum og nýjum, og er eigandi að einhverju myndarlegasta enikabókasafni þessa lands. Þorsteinn lyfsali hefir nú rek- ið apótekið í nærfellt 25 ár af sínum alkunna myndarskap. Hann er hættur að afgreiða í lyfjabúðinni eins og hann gerði áðuí fyr, en gæfu hefir hann borið til að afla sér starfs- manna, sem haldið hafa á lofti því góða orði, sem apótekið hafði aflað sér. Hefir hann því getað sinnt ýmsum störfum öðrum en rekstri lyfjabúðar- innar. En hann mun eigi vilj- ándi láta af lyfsölu fyrr en árið 1960, þegar Reykjavíkur Apótek getur fagnað 200 ára af- mæli sínu og um leið minnzt merkilegs og sérstæðs tímabils í sögu íslenzkra heilbrigðismála — og sögu Islands.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Vísir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.