Vísir - 17.06.1944, Síða 46

Vísir - 17.06.1944, Síða 46
46 VÍSIR — ÞJÓÐHÁTÍÐARBLAÐ REYKJAVÍKUR APÓTEK. Afgreiðslusalur Rcykjavíkurapótcks. Árið 1760 verður löngum tal- ið merldsár i sögu íslenzkra heilbrigðismála, enda var Bjarni Pálsson það ár skipaður landlæknir á Islandi. En jafn- framt var honum gert að skyldu að reka lyfjabúð á heimili sínu, að vísu gegn sérstakri þóknun. Með stofnun þessarar lyfjabúð- ar hefst saga elztu lyfjab’úðar landsins, Reykjavíkur Apóteks, og er lyfjabúðin þar með líka auðvitað elzta starfandi fyrir- tæki þessa lands, vantar aðeins 16 ár á 200 ára aldur. Reykjavíkur Apótek hefir því algera sérstöðu, ekki einungis innan heilbrigðismála landsins, heldur einnig í verzlunarsög- unni, því að apótekið var á þeim tíma eina verzlunarfyrir- tæki, sem Islendingur rak, því að eins og kunnugt er, var land- ið þá enn í viðjum verzlunar- einokunar Dana, sem var eigi aflétt fyrr en löngu síðar. Bjarni Pálsson landlæknir sat í Nesi við Seltjörn. Þar rak hann lyfjabúðina i 10 ár, unz aðstoðarmaður hans,- Björn Jónsson, tók við rekstri hennar. Björn vildi fá leyfi til að flytja lyfjabúðina til Reykjavíkur, en þess var synjað. Rak hann lyf ja- búðina því áfram í Nesi til 1799, er hann andaðist. Næsti apótek- ari varð Magnús Ormsson, sexri tók við lyf jabúðinni af Birni, en hagn rak hana aðeins í 2 ár. Árið 1801 tók Guðbrandur Vigfússon við lyfjabúðinni, og um sömu mundir fékkst loksins Ieyfi til að flytja hana til Reykjavíkur. Þó fór svo, að Guðbrandur sat í Nesi jafnan og rak lyfjabúðina þar í 21 ár. Mun hann hafa verið orðinn heimavanur í Nesi, því að við lyfjabúðina hafði hann starfað þar alla tíð frá 1788. Að Guð- brandi látnum, 1823, tók Odd- ur Thorarensen við lyfjabúð- inni. Hann rak hana áfram í Nesi í 10 ár, eða fram til 1833, og þá var hún loks flutt til Reykjavíkur. Oddur lét byggja gamla apótekshúsið við Austur- völl, þar sem nú er Thorvald- sensstræti 6. I því húsi var apó- tekið rekið í næstum hundrað ár, eða þar til núverandi eig- andi, Þorsteinn Sch. Thorsteins- son, keypti húseígnina Austur- stræti 16 og flutti apótekið þangað í febrúar 1930. Oddur Thorarensen rak apó- tekið aðeins skamma stund eftir að það fluttist til Reykjavikur, því að 1836 seldi hann það J. G. Möller, en fluttist sjálfur til Ak- ureyrar. En með þessari sölu hefst raunverulega nýtt tímabil í sögu apóteksins, því að upp frá þessu liefst „danska tima- bilið“ í sögu þess, og stend- ur það i 83 ár, eða til 1919, þegar Þorsteinn Sch. Thor- steinsson kaupir apótekið af P. O. Christensen lyfsala. Á þessu tímabili voru lyfsalar þessir: J. G. Möller 1836—50, Randrup lyfsali 1850—77, Krúg- er 1877-90, E. H. Tvede 1890 —98, Olsen 1898—99, Michael Lund 1899—1911 og P. O. Christensen 1911—1919. Það getur verið fróðlegt að athuga, hversu apótekið hefir stigið í verði með árunum. Sagt er að þegar Oddur Thoraren- sen, sem var hinn fyrsti lyfsali, sem rak fyrirtækið sem eigin eign, seldi Möller, hafi hann tek- ið 80 dali fyrir lyfsöluleyfið, en húseignina seldi hann á 10.000 d. Árið 1877 var lyfjabúðin (húseign og réttindi) seld á 50.000 kr„ 1890 á 85.000 kr„ 1898 á 115.000 kr„ ári seinna á 120.000 kr. og 1911 á 180.000 kr„ en nú síðast á 300 þús. kr. Um núverandi verð stofnunár- innar er fátt vitað og verður eigi, fyrr en hún verður aftur seld. En Jiað má telja stærsta stökkið í framþróun apóteksins, þegar J>að var flutt úr gamla húsinu við Austurvöll í húsið á horni Pósthússstrætis og Aust- urstrætis, Jxar sem það hefir hafzt við i 14 ár og á væntan- lega eftir að staldra lengi við. Forstöðumaður apóteksins hafði lengi ætlað sér að afla fyrirtækinu rúmbetri húsa- kynna, en verulega gott tæki- færi bauðst ekki, fyrr en hann gat fest kaup á þessu myndar- legasta stórhýsi bæjarins, sem þá var. Var þá tekið til óspilltra mál- anna að búa húsið undir flutn- ing lyfjabúðarinnar. Neðsta hæðin var öll tekin undir apó- teksrekstur og einnig allur kjall- ari og viðbygging. Húsnæðið, sem næst lá gatnamótum á sjálfu horni hússins, var tekið undir sjálfa lyfjabúðina og snyrtivörudeild hennar. Var þar á hinn smekklegasla og haganT legasta hátt komið fyrir af- greiðsluborðum og öllum þeim ótölulega fjölda af skúffum og hyllum, sem í lyfjabúð þurfa -að vera. Er Jxeim, sem Jjetta rit- ar, ennþá minnisstætt, hversu tíðindamönnum varð starsýnt á hin nýju húsakynni, þegar þau voru fyrst sýnd opinberlega. Húsnæðið frá snyrti- og hjúkrunarvörudeildinni og með- fram Pósthússtræti var fyrst í stað leigt öðrum, og var ]>ar m. a. fyrst rekinn Hressingarskál- inn, hið góðkunna veitingahús. Siðar hafði Kolasalan þar skrif- stofur. En nú hefir rekstur lyfjabúðarinnar fyrir löngu tek- ið allt það húsnæði undir sig, og mun ekki af veita. Það er einkum snyrti- og hjúkrunarvörudeildin, sem grætt hefir á hinu aukna hús- næði. Þegar apótekið var flutt í hið nýja húsnæði var það ráð tekið að skilja þessa deild frá sjálfri lyfjabúðinni, enda giltu um l'lestar vörur hennar sömu ákvæði og almenna verzlun, og mátti til dæmis ekki selja þau utan Jxess tíma, er sölubúðir voru opnar. Var það þvi til ó- þæginda- að hafa þær á boð- stólum innan um lyfjavörur, en hinni nýju deild var hægt að loka á sama tíma og öðrum verzlunum. Deild þessi var litil fyrst í stað, en óx brátt og margfaldaðist, og veitir henni nú síður en svo af hinu aukna húsnæði, enda eru þar á boð- stólum allar helztu og þekkt- ustu fegrunar- og snyrtivörur, þar á meðal ýmis heimsfræg merki, sem deildin hefir einka- sölu á. Það er því engin furða, þótt konur á öllum aldri geri sér tíðfarið í þessa smekklegu sölubúð. Myndin hér að ofan sýnir af- afgreiðslusal lyfjabúðarinnar. Á austurvegg hans getur að líta skrá yfir alla lyfsala þá, er apó- tekið hafa rekið, allt frá Bjarna Pálssyni til Þorsteins Sch. Thorsteinssonar. Myndin er tek- in úr eftirlitsbók apóteksins, því bindi, er hófst, er apóteldð var flutt í sitt nýja hús. En eldri bindi þeirrar eftirlitsbókar eru fróðlegur lestur og merkilegar heimildir. Þau eru vel komin í höndum Þorsteins lyfsala, sem auk annarra áhugamála hefir alveg sérstakt yndi af bókum alveg sérstakt yndi af bókum, fornum og nýjum, og er eigandi að einhverju myndarlegasta enikabókasafni þessa lands. Þorsteinn lyfsali hefir nú rek- ið apótekið í nærfellt 25 ár af sínum alkunna myndarskap. Hann er hættur að afgreiða í lyfjabúðinni eins og hann gerði áðuí fyr, en gæfu hefir hann borið til að afla sér starfs- manna, sem haldið hafa á lofti því góða orði, sem apótekið hafði aflað sér. Hefir hann því getað sinnt ýmsum störfum öðrum en rekstri lyfjabúðar- innar. En hann mun eigi vilj- ándi láta af lyfsölu fyrr en árið 1960, þegar Reykjavíkur Apótek getur fagnað 200 ára af- mæli sínu og um leið minnzt merkilegs og sérstæðs tímabils í sögu íslenzkra heilbrigðismála — og sögu Islands.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.