Vísir - 17.06.1944, Qupperneq 108

108
VÍSIR — ÞJiÓÐHÁTÍÐARBLAÐ
Hið nýja stórhýsi Hamars við Tryggvagötu.
HLUTAFELAGIÐ HAMAR.
" . X •
Þegar floti vélknúinna skipa
úr járni og stáli fór að aukast
hér á landi, varð fljótt brýn
nauðsyn á, að hér kæmi á fót
smíðastöð, er annazt gæti stærri
og smærri viðgerðir véla, katla
og skipa og steypt og smíðað
stykki, sem biluðu í vélunum.
Ræður að líkindum, að það hafi
verið miklum kostnaði og óþæg-
indum hundið, að þurfa að fara
til útlanda til þess að fá gerl
við bilanir á skipunum.
Það var með þetta fyrir aug-
um, að hlutafélagið Hamar var
stofnað 1918, upp úr vélsmiðju
Gísla Finnssonar við Norðurár-
stíg. Stofnendur voru þessir: N.
P. Kirk heitipn verkfræðingur,
er þá hafði dvalið hér nokkur
úr, og var yfirverkfræðingur
hafnargerðarinnar í Reykjavík,
fyrir hönd N. C. Monbergs í
Kaupmannahöfn, Sveinn Björns-
son, þáverandi yfirdómslögmað-
ur í Reykjavík, útgerðarmenn-
irnir Ágúst Flygenring, Jes Zim-
sen og Hjalti Jónsson.
Framkvæmdastjóri var ráð»
inn O. Malmberg, sænskur
maður, og stjórnaði hann fyrir-
tækinu til ársloka 1931, en síðan
hefir Benedikt Gröndal verk-
fræðingur verið framkvæmda-
stjóri þess.
Hlutafé fyrirtækisins var
upphaflega 105.000 kr., en hefir
síðan verið aukið, svo að nú
er það 271.500 kr. — Félagið
keypti hús og áhöíd Gísla Finns-
sonar og Járnsteypu Hjalta
Jónssonar og Aug. Flygenring,
en jók þegar í stað fullkomnum
áhöldum og hefir jafnan síðan
fylgzt með öllum nj'jungum í
greininni, til þess að geta boðið
vandaða og góða vinnu. Margir
af beztu vélsmiðum landsins
hafa lært í Hamri.
Hið mikla stórhýsi Hamars
við Tryggvagötu er fyrir
skömmu fullgert, en áður var
vélsmiðjan til húsa á horni
Tryggvagötu og Norðurstígs.
Hafa vélar fyrirtækisins verið
fluttar í hina ýmsu vélasali hins
nýja húss, og e\' þar fróðlf.-gt
um að jitast.
Er húsið ca. 10 þús. tenings-
metrar að stærð, og þar af taka
verkstæðin um 7 þús. tenings-
metra. — Húsið er 5 hæðir, en
nokkur hluti hússins er leigður.
Það er sérstaklega eftirtektar-
vert, hve verkstæðin eru hagan-
lega byggð og hve öllu er þar
vel fyrir komið. Hægt er að
flytja um þau hluti, allt að 3
smál. að þyngd, með þar til
gerðum krana. Það vekur og
athygli athugenda, hve mikil
röð og regla ríkir þar allsstaðar,
auðséð, að vel er stjórnað.
Byrjað var á byggingu liúss-
ins 1941 og hefir Almenna bygg-
ingarfélagið annast hana, en
uppdrættina gerðu þeir í sam-
einingu Sigurður Guðmundsson
húsameistari og Benedikt Grön-
dal verkfræðingur, fram-
kvæmdastjóri Hamars.
Vélsmiðja Hamars ræður yfir
öllum nauðsynlegum vélum og
tækjum til skipaviðgerða og
hverskonar nýsmíða úr járni og
stáli, Ennfremur hefir Hamar
um langt skeið rekið köfunar-
og björgunarstarfsemi. Árið
1933 stofnaði Hamar, ásamt
Vélsmiðjunni Héðni, sameignar-
félagið Stálsmiðjuna, sem síðan
hefir haft á hendi meginlilutann
af allri plötu- og ketilsmiði hér
á landi.
Árið 1940 voru málmsteypur
Hamars og Héðins sameinaðar
Stálsmiðjunni og um leið reist
nýbygging fyrir þá iðngrein.
Fyrirtæki cins og Hamar er
stór þáttur í sjálfsbjargarvið-
leitni þjóðarinnar og hefir verið
til þjóðþrifa. Því það er ekki að-
eins, að þessi stofnun hafi varn-
að mildu fé út úr landinu fyrir
viðgerir og ýmiskonar smíði,
sem annars hefði orðið að
sækja til útlánda, heldur hefir
hún jafnframt sparað mönnum
stórfé með því að geta afstjTt
þeim töfum og kostnaði, sem ó-
hjákvæmilega leiða af því, að
senda skip til útlanda til við-
gerðar.
Sést því hve mikilsvert það er
hverri siglingaþjóð, að geta gert.
við skip sín sjálf,