Skírnir - 01.01.1873, Side 150

150
NOREGCR.
Norðmenn úr stjórnarflokknum tæki nndir £a<5. Skáldin ortu ní<5
nm „orminn, er þjóðin danska hefSi hln8 í barmi sjer” (Danir
hðfSn or5i8 fyrstir til a8 róma dýrð B. Björnsons), og fjelagar
hans a3 útgerð timaritsins tlFor Idee og Virkelighed”, þeir Rnd.
Scbmidt og Rasmus Nielsen prófessor, ráku hann úr J>ví samneyti
me8 engri kurteisi. Björnstjerne tók skýrt fram, að sættin vi8
J>jó8verja ætti sjálfsagt a8 vera komin undir J>ví, a8 J>eir skiluðu
Sljesvík; en storminn lægði eigi að heldur og stóð langt fram á
vetur. Varð það ekki til annars, en að margir Norðmenn kváðu
skýrt upp um samkvæði sitt við kenningu hans, en þeir þó fleiri
að sögn, er ekki vildu láta á því bera, bæði í Noregi og Svíþjóð,
og jafnvel í Danmörku sjálfri. í vetur ferðaðist Bj. Björnson um
Svíþjóð, og flutti ræður þar í stórhæjum enum helztu (Gautaborg,
Stokkhólmi, Uppsölum og víðar) um ýms efni, þar á meðal lýsing
á Grundtvig og æfistarfi hans. Fannst öllum, sem heyrðu, svo
mikið um málsnilld hans og andagipt, að för hans varð sem
sigurhrós þjóðfrægs afreksmanns.
Átjánda júlí stóð Haraldshátíð Norðmanna, er á hefur
verið minnzt áður í riti þessu. Hún var haidin um allt land:
fluttar messur í kirkjum, og síðan veizlur og skemmtanir ýmsar; en
aðalhátiðahaidið fór þó fram að haugi Haralds konungs, þar sem
heitir Haugasund, á Rogalandi norðanverðu, upp undan Körmt. þar
var reistur varði mikill, 55 feta hár, og umbverfis í ferhyrning 29
steinar, 8 feta háir, sinn handa hverju fylki, er í Noregi voru í
fornöld; voru þar á rist nöfn fylkjanna. Á suðurhlið varðans var
markað skip fyrir fullum seglum; vestan á honum stendur með
gylltu letri: tlHjer var Haraldur hárfagri heygður 933”, en austan:
t(Til minningar um Harald hárfagra, er dró saman öll fylki Noregs
og gerði úr eitt ríki, reistu Norðmenn stein þenna þúsund árum
eptir orustuna í Hafrsfirði 1872”; norðan á varðann eru mörkuð
vopn ýmisskonar. Oskar prins (nú konungur) vígði varðanu og
flutti þar frítt erindi og snjallt; síðan voru sungin kvæði, eptir
þá Jonas Lie og Jörgen Moe, og enn fluttar tölur. Eptir það
settust höfðingjar að veizlu, en múgurinn dreifði sjer og kynti
vita, er myrkva tók, á hæstu fjallatindum þar í grennd, — í
Kristjaníu var gjör trjevarði í líking við steinvarðann í Hauga-