Eimreiðin - 01.07.1918, Page 106

[.Eimreiðin
f
Islensk tunga og önnur mál.
Háttvirti herra ritstjóri.
Geriö þér svo vel aö ljá mér rúm í „Eimreiöinni" fyrir eftir-
farandi athugasemdir:
Þér segið i Eimreiðinni XXIV, bls. iti Ci greininni: „Er
íslenskt þjóöerni í veöi?“):
„Það eru ekki ýkja margar aldir síðan ein og sama tunga
gekk um öll Norðurlönd."
Þetta er ekki alls kostar rétt. — Þegar um 950 eða fyr var
norrænan ekki ein, heldur greinilega klofin í tvent: vestur-
norrænu og austurnorrænu. Og á 13. öld voru þær orðnar að
mörgum mállýskum, og var íslenskan ein þeirra. En h ú n
var ekki frummálið, og ekki er hægt að skýra alt t. a. m. i
dönsku og sænsku út frá íslensku. Eg skal nefna fáein dæmi.
Danska orðið byde [þ. e. by.ð3] og sænska orðið bjuda [þ. e.
bju.da] eru komin af austurnorrænu myndinni biúða, og er
hún frumlegri en íslenska myndin bjóða (smbr. gotn. biudan).
Eins er um orð svo sem da. vrang, sæ. vráng. Hér hefir ís-
lenska orðið rangur týnt niður w-inu, sem áður var. Sæ. sjunga,
da. sjunge (sem seinna varð synge) og ísl. syngja [þ. e. singja]
(eldra syngwa) eru alveg hliðstæðar myndir, sem eru komnar
af frumnorrænu myndinni singwan. — Þá hafa bæði danskan
og sænskan í ekki fáum tilfellum geymt forn orð, sem hafa
týnst í íslensku: da. hæle (hylma), frö (frauðr = froskur),
ælling, gæsling (andarungi, gæsarungi), sæ. hinna, sjál. hinne
(gotn. hinþan = ná, elta uppi) o. fl. o. fl.
í framburði hefir íslenskan breytst mikið frá því upphaf-
lega, hve gamall sem hinn svo kallaði nýíslenski framburður
annars er á íslandi, og á þessu sviði er mikið bæði í sænsku
og dönsku, sem er upphaflegra en í íslensku (orðatónlögin,
sérhljóðin o. gl.). Hið rétta er að íslenskan hefir breytst til-