Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Page 21

Arminius Vambéry
21
á hinum fljótu hestum sínum lengst inn í eyðimerkur.
Hið hernumda fólk er lagt í hlekki, gert að þrælum og
illa með það farið; sumir eru leystir út með ærnu gjaldi
af vandamönnum sínum, en flestir eru seldir mansali til
Kiva eða Buchara eða annara fjarlægra landa langt inn í
Há-Asíu. Síðan Rússar náðu völdum í Turan, hefur
þó Turkmenum eigi haldist uppi þrælaverzlun og rán-
ferðir í jafnstórum stíl eins og áður. Vambéry segir
margar sögur um hina skammarlegu meðferð á þrælun-
um, sem eru flettir klæðum, færðir í tötra, látnir bera
þunga hlekki og pínast af hungri og þorsta, án þess hús-
bændur þeirra sýni þeim nokkra miskun eða meðaumkv-
un. Meðal annara þræla sá hann rússneskan sjómann, og
höfðu Turkmenar sjerstaka ánægju af að kvelja hatin,
því þeir hötuðu Rússa og hræddust veldi þeirra. Það
kemur líka fyrir, að Turkmenar ræna hver frá öðrum og
að þeir hernema trúbræður sína frá öðrum löndum
(Sunníta) og selja þá í þrælkun. Vambéry spurði einn af
þessum ræningjum, sem var frægur fyrir guðhræðslu sína
og trúfræðisþekkingu, hvers vegna hann seldi Sunníta
bræður sína mansali, því kóraninn segði þó: »allir Mú-
hamedsmenn eru frjálsir«. Pá svaraði hinn rjetttrúaði
Turkmeni með miklum helgisvip: »kóraninn, bók drott-
ins, er sannarlega göfugri og dýrmætari en maðurinn, þó
selja menn hann og kaupa fyrir nokkrar krónur. Var
Jósep, sonur Jakobs, ekki spámaður, þó var hann seldur
mansali, hafði hann nokkuð ilt af því ?«
Loksins komust förumunkar á stað frá Gömysch
tepe, og var ferðinni heitið norður til Etrek, ár, sem
fellur í Kaspíhaf, þar var samkomustaður lestamanna.
Vinir þeirra fylgdu munkum áleiðis, af því það er jafnan
siður Turkmena að ríða úr garði með gestum, sem
heiðra skal. Á fyrstu dagleiðinni norður með Kaspíhafi
var Vambéry ríðandi og tvímenti; þá vildi það til, að