Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Blaðsíða 114
114.
Finnur Jónsson
og áður. Sama er að segja um rángar samdregnar myndir
sem: þessra, þessrar (19, 51, 224), farnri (116), gefnrar
(127), gullnri (185), valfallnra (261). Pesskonar sjest enn
þann dag í dag.
Hvort orðmyndir sem: hára, smára (25), fjæri (43)
með einu r (Bjarni rímar svo) eru frumburðarorðmyndir,
veit jeg ekki, en vel gæti jeg trúað því, að þær
væru það.
Enginn vafi er á því, að Bjarni hefur viljað rita gott
mál og sem hreinast. Hann gerir gys að hinu afkáralega
lagamáli (»kansellístílnum«; sbr. orð Ein. Hjörl. s. XXVIII
—XXIX), sjá vísuna bls. 174. En að hann á þeim tímum
væri algjörlega laus við dönskuskotin orð og orðatiltæki
og hefði fullan skilníng á að byggja þeim út úr máli sínu
— það væri ofætlun. Hann notar oft hver í tilvísunar-
setníngum (= danska shvilken, hvem, hvis«), t. d. á
hverjar sólin gljár (2; sbr. 43, 51, 76 osfrv.) og hvar (f.
þar sem; 5, 38 osfrv.). Eessu bregður líka skáld sem
Steingrímur fyrir sig. Bjarni hefur orð sem: forgefins
(5, 27, 210; haft enn), pensill (26), farfi (28), formið (69;
má heita orðið íslenskt), jarðreisa (80), sinni (95), ekta-
maki (104), stand (168, 179, 181), álfaslot (202), makt
(229), art (235), klár (hönd, 180; kross, 30; mjög gam-
alt lánsorð, sem enn er haft að minsta kosti í stöku orða-
tiltækjum, »hreint og klárt«; »klára brennivín* mun nú —
því miður — vera að týnast úr málinu). Islenskra (29) og
fýskir (89) má telja hjer.
Af þessu sjest, að það er tiltölulega lítið af óíslensk-
um orðum og orðatiltækjum hjá Bjarna, og miklu minna
en við hefði mátt búast og miklu minna en t. d. hjá Jóni
Porlákssyni, og hafði hann þó aldrei út fyrir landsteinana
farið.
Hins vegar má telja Bjarna annað til gildis, er fylli-
lega vegur salt á móti þessum annmörkum (ef svo skal