Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1916, Blaðsíða 50

Eiturmekkir í ófriði
50
þeim fylgdi og sem bar grímur til þess að verja sig eitr-
un, þegar inn í mökkinn kom. Svertingjar hjeldu, að
þarna væru »illir andar« á ferðinni og sneru fljótt baki
við. Pegar mekkirnir höfðu dreift sjer, tókst liðinu frá
Kanada loks að stöðva framrás Pjóðverja.
Margir þeirra, sem lifandi komust undan, dóu þegar
sama dag, sumir á öðrum, sumir á þriðja eða fjórða degi.
Sumir fengu lungnabólgu eða drep í lungun og varð það
nokkurra þeirra bani.
Lofttegundir þær, er notaöar hafa verið í ófriðnum,
hafa aðallega vérið klórgufa, ef til vill bróm, brennisteins-
sýrlingur eða saltpjeturundirsýra. I fljótandi ástandi láta
menn þær í sprengikúlur eða stór járnhylki. Er járn-
hylkjunum raðað fyrir framan skotgryfjurnar með nokkurra
metra millibili og úr hylkjunum ganga svo pípur fram á
við. Pegar vind ber af og árás skal gjörð, eru kran-
arnir opnaðir, og streymir nú gufan út úr hylkjunum og
berst áfram með vindinum eins og þykt ský, heldur sjer
við jörðina og sígur niður í skotgryfjurnar, þegar að þeim
kemur. Skýið er í fyrstu gulleitt, seinna grænt, en stund-
um er það móleitt, og er það þá líklega bróm eða salt-
pjeturundirsýra, sem gufunni veldur. I orustu þeirri, sem
frá er sagt, var skýið 7—8 kílómetra langt.
Eins og þegar er sagt, er klór gulgræn lofttegund
- með einkennilegum kæfandi þef og hefur mjög skaðleg
áhrif á slímhúðir allar. Klórgufan er talsvert þyngri en
andrúmsloftið, eðlisþyngd þess er 2,45, og þannig vegur
einn lítri klórs 3 grömm. Við vanalegan loftshita og 57
loftsþyngdir eða við — 40° og vanalegan loftþrýsting,
verður klórgufan að legi, er má geyma og flytja í málm-
hylkjum.
Hægt er og ekki dýrt að vinna klór úr ýmsum efna-
samböndum, þó eru tvær aðferðir aðallega notaðar, ann-