Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Page 17

MINNISBLÖÐ SIGURÐAR LYNGE
17
þessi: Kalla má að hver maður standi jafnréttur eftir sem áður, þó
hann kaupi sér dálitla hressingu til þess að gleðja sig og gesti sína,
er þeir sækja mann heim á hátíðum og líka þegar menn halda
brúðkaup eða erfidrykkjur fyrir ekki fullt tveggja dala virði á ári
að jafnaðartölu yfir allt land, en hver sá sem gjörir sér aðra reglu
en þessa mun skjótt hafður að skimpi og þetta einmitt virt honum
til smánar.
Vér ætlum ekki að deila kappdeilum við neinn um þetta mál, en
hve gild sé þessi ástæða það ætlum vér að leitast við að sýna yður.
Vér játum það, að verðhæðin væri þolandi, ef neysla ölfanganna
leiddi eitthvað gott eftir sig, en öðru er nær. Fyrir utan andvirðið
mun ekki íjarri sanni að fjórði hluti eða 48 skildingar bætist við
þessa jafnaðartölu fyrir hvert höfuð í landinu af því sem menn láta
hafa af sér í kaupum og sölum, týna og spilla bæði fyrir sér og
öðrum, þegar þeir verða drukknir. Þetta verða tveir ríkisdalir á
mann eða 100 þúsund ríkisdalir af landinu öllu.
Nú er ekki búin sagan enn: Drykkjumennirnir verða oftast
máttvana daginn eftir og stundum lengur, svíkja svo af sér og
félagi sínu allt gagn það er þeir ella hefðu mátt vinna, verða úlfar
að mönnum, spilla heilsu sinni, gjöra konur sínar ekkjur og börn
sín munaðarlaus, eða að öðrum kosti þurfamenn og byrði ættjarð-
ar sinnar á miðjum aldri, drepa frelsi sálar og líkama, spilla
eindrægninni, eyðileggja heill sína og sinna---.
Nokkrir landa vorra hafa að dæmi Norðmanna stofnað bind-
indisfélög. Þau eru að sönnu ekki almenn, en öll eru líkindi til að
þeim fjölgi smámsaman og færi þá best að í hverri kirkjusókn væri
eitt félag. Við Akurnesingar ættum þá ekki að vera eftirbátar landa
vorra í þessu, því að samheldið er oss ómissandi eins og nú er
ástatt, má þar til nefna fátækt og þar af rísandi þyngsli sveitarinn-
ar, sem orsakast af þrennu: 1. Vanspilan efnanna, 2. illri ábúð
jarða, og 3. of slöku uppeldi barnanna. Samheldi væri okkur þó
ekki síður þarft í tilliti til þess, ef ske kynni að það yrði álitið
nauðsynjaverk að setja kauphöndlun á stofn á Skaga, að binda
áður félag með oss, er kalla mætti fíitidindisfélag Akurnesinga.“
VI
Þjóðfélags- og menntahræringar hérlendar fóru ekki fram hjá
Sigurði Lynge. Hann var maður á besta aldri, þegar fyrst vottaði
að ráði fyrir skilningi Dana á að Islendingar fengju að mæla ráðum
við konung um hagi sína. Þegar alþingi var endurreist, varð
2