Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Side 118

118
ÖGMUNDUR HELGASON
athygli félagsmanna. Uppruna allrar þekkingar megi rekja til
munnlegrar geymdar, og nú sé hætta á því, að einn mikilvægasti
hluti þessa arfs, er varði trú og siði, muni falla í gleymsku innan
skamms tíma. Víðast hvar hafi eitthvað verið aðhafzt til björgunar
munnmenntaefni af vörum gamals fólks, sem sé metið að verðleik-
um, nema á Islandi, er þó sé talið fremra öðrum löndum um forna
sögulega arfieiíð. Þess vegna verði ekkcrt um það sagt, hvort slíkt
efni þar í landi gæti varpað ljósi á norræna goðafræði og sögu, þótt
ýmislegt virðist benda til þess í eldri ritum. Hvað sem um það sé,
yrði söfnun þjóðfræða meðal landsmanna þó tvímælalaust fram-
lag til almennt meiri þekkingar á alþýðuvísindum. Reyndar sé
ómögulegt að gera sér í hugarlund, hversu lcngi efni af þessu tagi
geti lifað í því landi í munnmælum, en reynslan sýni annars staðar,
að í þeim efnum sé allt um þessar mundir á hverfanda hveli.
Jeg tillader mig derfor at foreslaae, at Selskabets Bestyrelse udsteder
Circulairer til Prœster, Studerende og andre dannede Mœnd i Island, som
bedst maatte kunne synes at være skikkede dertil, om at samle og optegne
blandt Almuen, til Bevaring i Selskabets Archiv og fremtidig hensigtsmæs-
sig Afbenyttelse, saadanne folkelige Sagn og Sange, Overtro, Legender
m.m., som endnu kunne erindres af gamle troværdige Mænd og Kvinder,
overeensstemmende med deres mundtlige Fremsigelse. Hertil /löre især: 1.
Gamle FOLKEVISER ... 2. BÖRNEVISER ...3. SANG-, BÖRNE- og
EOLKELEGE ... 4. FOLKESAGN ... 5. LOCALE SAGN ... 6.
GAADER ... 7. ORDSPROG ...8. OVERTRO ... 9. FOLKEMYT-
HER ...10. MYTHISKE BENÆVNELSER ...
G. Stephens lýkur tillögu sinni með því að gefa um það ráð,
hvernig hvert efnisatriði skuli vera á sérstöku blaði, til aðgreining-
ar í handritasafni Fornfræðafélagsins; að tilgreina skuli lag eða
hljómfall hverrar vísu eða texta; skrá allt af sérstakri samvisku-
semi, án þess að sleppa eða bæta nokkru við; skýra torskilin orð eða
mállýzkuorð — og loks greina frá nafni, aldri, stöðu og heimilis-
fangi.12
A sama fundi og þessi tillaga kom fram greindi Finnur Magnús-
son frá íslenzkum munnmælasögum um Sæmund fróða.13
Stjórn Fornfræðafélagsins hófst strax handa, og samkvæmt
tillögu frá Fornleifanefndinni, gaf konungur út tilskipun 27. ágúst
12 George Stephens, „Forslag til Islændernes uudgivne Folke-sagns og Sanges Optegnelse
og Bevaring“, Antiquarisk Tidsskrift 1843-1845, Kjöbenhavn 1845, bls. 191-92.
13 Antiquarisk Tidsskrift 1843-1845, Kjöbenhavn 1845, bls. 204.