Andvari - 01.10.1960, Síða 79

ANDVARI
EINN KEMUR ÖÐRUM MEIRl
269
aSaráætlun sinni þegar í upphafi tafls og
vinnur síSan leynt og ljóst aS takmarki
sínu, unz yfir lýkur. A3 jafnaSi varast
hann aS flækja tafliS mjög mikiS, heldur
reynir aS viShalda hreinum línum, en
oftast er þunginn svo mikill undir niSri,
aS andstæSingurinn áttar sig ekki fyrr
en í óefni er komiS. Gagnvart þessum
formfasta skákstíl eiga veikari andstæS-
ingar erfitt uppdráttar og hin ískalda ró
og viljafesta, sem býr aS baki honum,
hefur lýjandi og oftast seigdrepandi áhrif
á þá, sein sterkari eru. Enda þótt Bot-
vinnik aShyllist þannig fyrst og fremst
„positiontaflmennsku", er hann mjög al-
hliSa skákmaSur, sem náS hefur full-
komnun á fleiri sviSum skákarinnar.
Sjálfur segir hann: „ÞaS er ljóst, aS unnt
er aS tefla skák á fleiri en einn veg, og
sérhver skákstíll, sem leiSir til sigurs, telst
góSur. Hins vegar hefur skákmaSurinn
rneiri möguleika á því aS sigra, ef hann
er alhliSa, því aS þá er hann vel brynj-
aSur gagnvart þeim mörgu ólíku stöSum,
sem upp geta komiS í hverju tafli.“ Bot-
vinnik reynir aS beina hverri skák inn á
þann farveg, sem honum hentar, en hann
er fljótur að viSurkenna ósigur sinn og
sveigja inn á þær brautir, sem staSan
krefst, ef honum mistekst þetta. Þetta er
hiS sanna aSalsmerki góðs skákmanns.
Tal er aftur á móti hinn mikli „tak-
tiker“ og leikfléttumaður. Hann stýrir
ótrauður út í flóknar og tvísýnar stöður,
því að hann treystir takmarkalaust hauk-
fránni sjón sinni og hæfileikum til skjóts
útreiknings. Stundum verður honum hált
á dirfsku sinni, en miklu oftar er það
andstæðingurinn, sem ratar ekki hinn
rétta veg og lendir í einhverri djúphugs-
aðri gildru Tals. Tal reynir umfram allt
að halda spennu í stöðunni, á yfirborð-
inu virðist allt með felldu, en undir niðri
kraumar og vellur, og fyrr en varir er
allt komið í háa loft. Ymsir vilja líkja
Tal við eldtjall, sem gosið getur á hverri
stundu, og er sú samlíking ekki fjarri
sanni. Ekki gæti þessi lýsing á skákstíl
Tals talizt fullkomin, ef þess væri ekki
getið, að hann notar sér sálfræðilegan
þankagang til framdráttar, og er þetta
ef til vill einhver veigamesti þátturinn í
viðhorfi hans til skákarinnar. Elann leik-
ur oft vitandi vits vafasömum og tvíeggj-
uðum leikjum, og verður þetta til þess,
að andstæðingurinn ver miklu af um-
hugsunartíma sínum til að ákveða,
hvernig hann fái bezt hagnýtt sér „fing-
urbrjótinn". Þegar hann er svo búinn að
byggja upp hagkvæma stöðu og ætlar að
neyta aðstöðumunarins, er tírninn á þrot-
um, og Tal veitist sjaldan erfitt að snúa
skákinni sér í hag. Mýmörg dæmi þessa
getur að líta frá heimsmeistaraeinvíginu
síðasta og ætla ég að tilfæra hér nokkur
þeirra.
3. skák: Tal teflir byrjunina djarflega,
en Botvinnik lætur ekki snúa á sig og
tekst að fá betri stöðu. Hann hefur hins
vegar eytt miklu af tíma sínum, og þegar
til átaka dregur, er tíminn á þrotum. Tal
tekst að villa um fyrir andstæðingi sín-
um, fórnar manni, en nær ekki nema
þráskák.
5. skák: Aftur teflir Tal djarflega, en
Botvinnik tekst að leiða hjá sér allar
flækjur og fá fram hagstætt endatafl.
Sem fyrri daginn er þetta á kostnað tím-
ans, og Botvinnik heppnast ekki að not-
færa sér yfirburði sína. Skákin endar í
jafntefli.
9. skák: I þetta sinn fórnar Tal manni
í byrjuninni, en Botvinnik sýnir fram á,
án þess að eySa ýkja miklum tíma, að
fórnin á ekki rétt á sér. Tal hefur í eitt
skipti orðið hált á dirfsku sinni.
17. skák: Staðan í einvíginu fyrir þessa
skák er 9:7 Tal í hag, og flestir búast