Andvari - 01.01.1998, Blaðsíða 148

146
JÓN VIÐAR JÓNSSON
ANDVARI
dró Kamban síst úr ádeilu sinni á það; m.a. sagði hann sýningar L.R. á
Vetrarœvintýrinu og Munkunum á Möðruvöllum vera „meira en viðvan-
ingslegar“ og í sínum augum „til óbærilegrar minnkunar fyrir félag sem á
þessum vetri heldur fagnaðarhátíð út af því að hafa haft svonefnda íslenska
leiklist á einokun í 30 ár“.56 Pá dróst Jens B. Waage einnig inn í málið, þar
sem hann hafði átt viðræður við Kamban fyrir hönd Indriða, eftir að sá
fyrrnefndi var nýkominn til landsins. Bar frásögn þeirra af því, sem átt
hafði sér stað milli þeirra, að vonum ekki saman í öllum greinum.'’7
Kristján Albertsson sá sig einnig knúinn til að bera blak af Kamban í
langri grein, sem birtist bæði í Verði og Morgunblaðinu. Var hann þar
býsna harðorður, bæði í garð Leikfélagsins og Vísis. Verður að segjast, að
það var ekki að ósekju; allur tónn Vísis gagnvart Guðmundi Kamban er frá
upphafi áberandi fjandsamlegur og á köflum blátt áfram dólgslegur, eins og
þegar hann er vændur um grobb, honum líkt við Sölva Helgason og reynt
að gera sem minnst úr afrekum hans erlendis.58 Segist Kristján í lok síðustu
greinar hafa sannfrétt, að greinarnar séu ekki eftir ritstjórann, Pál Stein-
grímsson, og þykist gera Páli mikinn greiða með þeirri uppljóstrun, „þó að
hann sé hinsvegar ámælisverður fyrir að hafa birt greinarnar og enginn
maður muni geta skilið það hvers vegna hann hefir tekið á sig ábyrgð á
þeim“.59
Málalyktir urðu þær, að Kamban setti tvö leikrita sinna á svið í Iðnó, Oss
morðingja í aprílbyrjun og Sendiherrann frá Júpiter í maílok. Fékk hann til
þess styrk úr bæjarsjóði.60 Sjálfur lék hann aðalkarlhlutverkin í báðum sýn-
ingunum, Ernest í Oss morðingjum og titilhlutverkið í Sendiherranum.
Soffía Guðlaugsdóttir var Norma í Oss morðingjum, og lék einnig í Sendi-
herranum. Meðal leikenda Kambans voru tvö af börnum Stefaníu Guð-
mundsdóttur, Óskar Borg og Emilía. Þannig tók fjölskylda Stefaníu af-
stöðu með Kamban, enda hafði löngum verið grunnt á því góða með henni
og Indriða-fjölskyldunni.
Sjálft hélt Leikfélagið upp á þrjátíu ára afmæli sitt í marslok með því að
endursýna fjórar eldri sýningar, Ævintýrið, Afturgöngur, Þrettándakvöld og
Á útleið. Að öðru leyti starfaði það ekki frekar þennan vetur. Hafa þeir
Indriði Waage og Guðmundur Kamban því vart þurft að troða hvor öðrum
um tær í salarkynnum Iðnó þá um vorið. Svo vildi til, að einmitt um það
leyti sem atgangurinn var sem harðastur, tók Nýja bíó til sýningar kvik-
myndina Hús í svefni (Det sovende Hus), sem Kamban hafði leikstýrt og
samið handrit að. Fór „Kvikmyndavinur“ afar loflegum orðum um mynd-
ina í Morgunblaðinw, þó að efnið væri ekki stórbrotið, væri það að minnsta
kosti áhrifamikið og snerti „viðkvæman streng í hjörtum allra þeirra, sem
geta fundið til“.61 Við þurfum víst ekki að fara í grafgötur með, hvaða per-
sóna var aðalsamtalsefnið í smábænum Reykjavík á útmánuðum 1927.