Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 5

Mikil tíðindi
HAFA GERZT, þar sem ríkisstjórn íslands og Mr. Franklin D.
Roosevelt, forseti Randarikjanna, hafa komið sér saman um,
að Banaríkin taki að sér hernaðarvernd á íslandi, meðan á
styrjöldinni stendur, en Alþingi fullgilt sáttmálann. Þetta eru
tíðindi, er hafa mjög mikla alþjóðlega þýðingu og hvarvetna hafa
vakið hina mestu eftirtekt. Þeim mun meiri tíðindi eru það hinni
islenzku þjóð.
Það liggur hverjum manni í augum uppi, að þetta eru örlaga-
rik umskipti. Hitt þarf ihugunar við, hvort álíta eigi þau til bóta
frá því, sem annars hefði verið um að gera. Er hvort tveggja, að
margt kemur til greina og hitt, að vandséð er um sumt, hversu
verka muni. Af atkvæðagreiðslunni i Alþingi má sjá, að alþingis-
menn hafa almennt litið svo á, að ekki hafi verið um annað að
gera fyrir ríkisstjórnina, en að ganga að tilboði Bandaríkjanna.
Hér er þvi um staðreynd að ræða, sem ekki verður breytt, og ekki
tjóir annað en að reyna að gera eins gott úr og verða iná. En
undirstaða þess er að skilja alla málavexti eins vel, og unnt er.
Og teljum vér það hlutverk blaða og tímarita, að eiga forgöngu
að þvi, að alþjóð verði þessi mál sem ljósust.
TZTELZTU SPURNINGARNAR, sem hér koma til greina, eru þessar:
1) Hvernig liggur i því, að nauðsynlegt taldist, eða réttara sagt
óumflýjanlegt, að gera þenna sáttmála? 2) Hvaða áhrif hefir sátt-
málinn við Bandaríkin á öryggi og afkomu islenzku þjóðarinnar
°g islenzka ríkisins?
Rökin fyrir fyrri spurningunni er að finna í ræðum ráðherr-
anna á fundi Alþingis í gær, er það fjallaði uin málið og fullgilti
sáttmálann. Verða þau varla glöggar fram sett, en gert er í ræðu
Ólafs Thors. Hann komst svo að orði:
..Ríkisstjórn Stóra Bretlands lagði hina rikustu áherzlu á það,
að íslendingar fullnægðu þeim skilyrðum, sem forseti Bandarikj-
anna setti fyrir þvi, að taka að sér hervarnir íslands“ (sem sé
að ríkisstjórn íslands féllist á það).
..Forseti Bandaríkjanna .... æskti þess eindregið.“
..ísland er á áhrifasvæði þessara tveggja heimsvelda, er ein geta
tryggt íslandi sölumarkað islenzkrar útfluttningsvöru og útvegun
lífsnauðsynja þjóðarinnar til fæðis, klæða og skæða.“
„Þetta eru þung rök*, sem ég ætla, að háttvirtir alþingismenn
kunni að draga réttar ályktanir af.“
*
JÖRÐ
Auðkennt af ráðherranum sjálfum
147