Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 145
Sigurður Magnússon:
Að vera eða vera ekki
T jNDANTEKNINCxARLÍTIÐ hefir nafnið íslendingur
1 j ómað í svipaðri tónhæð í eyrum þeirra, sem byggja
þessa kynlegu kringlu, er við nefnum Jörð, eins og
t. d. Eskimói, Ástraliunegri eða einhver ámóta frumstæð
nianntegund, og það iiefir löngum þótt tíðindum sæta, að
Islendingar væru nær þvi að vera menningarþjóð, en hóp-
ur grenjandi villimanna í skinnfeldum. Að vísu er ein
þjóö, sem aldrei hefir efast um, að vér Islendingar vær-
um menningarþjóð — ein þjóð liefir aldrei -— þrátt fyrir-
allt, sem á móti hlés — efazt um að svo væri, og þetta
staðfasta fólk í trúnni á islenzka menningu, hefir verið
og er enn vér íslendingar sjálfir.
Aldrei, — alll frá dögum Arngrims lærða til vorra tíma
-— hafa neinir menn undir sólunni staðizt reiðari en Is-
lendingar, sem fávísir eða illgjarnir útlendingar liafa kall-
að skrælingja. Það þarf varla meira til, en að íslenzkur
uiaður skrifi bók um íslendinga, sem hvorki eiga til hnifs
ué skeiðar í tímaniegum eða andlegum skilningi, þá skal
höfundurinn heita guðlaus Rússi og íslenzkur skóggangs-
uiaður.
Þessi ummyndun minnimáttarkenndarinnar i hroka-
fullan sjálfbyrgingshátt, sem stekkur upp á nef sér við
hvert smáræði, er að því leyti hættuleg, að hún hefir
komið i veg fyrir, að vér sæjum galla vora og ávirðing-
ar í réttu ljósi, en hún hefir líka átt sínar björtu liliðar,
Því að hún hefir mildað hinn beizka kaleik fátækra og
fyrirlitinna fræðimanna og skálda liðnu aldanna, létt ok
hotungsins og rétt bak íslendingsins í smán erlendrar
húgunar.
rrú Islendingsins á ágæti sitt og íslenzkrar menning-
ar> hefir átt einn gildasta þáttinn í varðveizlu íslenzkr-
ar tungu, íslenzkrar þjóðar — í hartnær ellefu aldir. —
jörð 287