Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Qupperneq 26

ERU STELPUR TRÚAÐRI EN STRÁKAR?
urstöður urðu þær að yfirgnæfandi flest merktu við móður (66%). í öðru sæti voru
ömmur (40%). Feður komu loks í þriðja sæti (35%). Þetta kemur í sjálfu sér ekki á óvart
ef horft er til hefðbundinnar hlutverkaskiptingar á þessu sviði. Það er þekkt og
aldalöng hefð að konur gegna meira hlutverki í trúarlegri uppeldismótun en karlar og
er hlutur mæðra þar mestur. í því sambandi má vísa til könnunar Bjöms Bjömssonar
og Péturs Péturssonar frá 1986 en í henni kom fram að mæður höfðu haft mest áhrif á
afstöðu þátttakenda til trúmála (Bjöm Bjömsson og Pétur Pétursson 1990:53-60).
Ef við göngum út frá því að tileinkun hins trúarlega sé félagslegt ferli þar sem
„samsömunin" og „eftirlíkingin" skipta verulegu máli eins og Munksgaard heldur
fram þá hlýtur það að hafa sín áhrif að móðir er þar í aðalhlutverki og amman jafn-
vel þar á eftir. Það leiðir til þess að stelpurnar eiga líklega auðveldara með að sam-
sama sig eða líkja eftir heldur en strákarnir. Fyrirmyndir í trúarlegu atferli eru fyrst
og fremst konur.5 Hér mætti jafnframt spyrja sig hvort ekki sé þörf á endurskoðun á
hinni hefðbundnu hlutverkaskiptingu varðandi trúarlegt uppeldi á heimilum og að
kalla eftir sýnilegri trúarlegri iðkun karlanna.
Aðrir mótunaraðilar
Ef horft er á aðra mótunaraðila í líkani Evenshaugs og Hailens er nærtækt að huga að
hlutverki kirkjurvnar og kristilegs æskulýðsstarfs. Fljótt á litið er óvíst að konur séu
eins afgerandi fyrirmynd í kirkjunni og á heimilinu. Enn er meirihluti presta karlar
þótt það sé reyndar að breytast jafnt og þétt. Hins vegar vantar nákvæmar upplýsing-
ar um hvemig skipting kynjanna er í hópi þeirra sem sinna æskulýðsstarfinu með
prestunum en af samtölum að dæma virðist hún nokkuð jöfn. Það er þó breytilegt eftir
stöðum. Hitt er augljóst að þegar um það er að ræða að fara með yngstu börnunum í
sunnudagaskólann í kirkjunni eru það mæður sem eru í yfirgnæfandi meirihluta.
Eins og áður hefur komið fram sýnir rannsókn mín að stelpur eru mun virkari
þátttakendur í kristilegu æskulýðsstarfi en strákar (sjá Mynd 4). Hvorki Fræðsludeild
kirkjunnar né Æskulýðssamband kirkjunnar í Reykjavík áttu þátttökutölur í æsku-
lýðsstarfi kirkjurtnar á undanfömum árum sundurliðaðar eftir kyni en af samtölum
við presta og ýmsa þá sem sinna kirkjulegu æskulýðsstarfi er þetta staðfest og hlut-
fallið sem nefnt er í upphafi greinarinnar er samkvæmt raunvemleikanum eða tvær
stelpur á móti einum strák. Mörg bamanna taka þátt í starfi KFUM/KFUK og þar er
hefð fyrir kynskiptu starfi í yngri aldurshópum. En samkvæmt upplýsingum frá
Helga Gíslasyni, æskulýðsfulltrúa hjá KFUM/KFUK, eru hlutföllin milli kynjanna í
starfi félaganna í Reykjavík síðastliðin fimm ár þau að strákar eru á bilinu 32-39%
(svolítið breytilegt eftir árum). Þar er því einnig um að ræða um það bil tvær stelpur á
móti hverjum einum strák. Kynskipting í starfi virðist því ekki hafa áhrif á hlutföllin.
Því verður að leita annarra skýringa. Þá er nærtækt að huga að öðru félagsstarfi sem
bömum og unglingum stendur til boða og athuga hlutföllin milli kynjanna þar.
5 Hér má einnig minna á þá skoðun Ana-Maria Rizzuto að mikilvægt sé að móðurímyndin og föðurímyndin séu
í jafnvægi þannig að guðsmyndin feli bæði í sér „móðurlegan" kærleika, umhyggju og náð og „föðurlegt"
almætti, heilagleika, sjá Rizzuto 1979.1 framhaldi af því má velta fyrir sér hvort einhliða trúarlegt uppeldi af
hálfu móður hafi einhver áhrif á það jafnvægi.
24