Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Qupperneq 33

GUNNAR J. GUNNARSSON
mæli farið fram hér á landi.9 Full þörf er þó á þeim og umræðum um hvernig nota
má niðurstöður slíkra rannsókna til að þróa kennslu í grunnskólagreininni kristin
fræði, siðfræði og trúarbragðafræði.
LOKAORÐ
Böm og unglingar á íslandi eru almennt fremur trúrækin. Það vekur þó athygli hve
mikili munur er á milli stráka og stelpna í þessu efni. Skýringar eru margar en leiða
má rök að því að trúarleg uppeldis- og félagsmótun ráði þar miklu og þær fyrir-
myndir sem böm fá í uppvextinum. Rannsóknir sýna að heimilið hefur afgerandi
áhrif varðandi trúarlega uppeldismótun og þar gegna mæður veigamestu hlutverki.
Síðan koma skóli og kirkja og ýmsir aðrir félagsmótunaraðilar við sögu. Mvmurinn
milli kynjanna vekur ýmsar spumingar, meðal annars um þátt feðra í trúarlegu
uppeldi og getu kirkjunnar til að ná til stráka. Afleiðingar af minni trúrækni stráka
kunna að vera þær að strákar séu síður í stakk búnir en stelpur til að takast á við
trúarleg viðfangsefni og þar af leiðandi nám í kristnum fræðum í skólanum. Þá
virðast tilvistarspumingar og sjálfsmyndarkreppa reynast þeim erfiðari viðfangs.
Skólinn nær jafnt til stráka og stelpna ólíkt því sem kirkjan gerir þar sem þátt-
taka stráka í kristilegu æskulýðsstarfi er mun minni en stelpna. Þar af leiðandi er
mikilvægt að skólinn hugi vel að kristindómsfræðslunni og gefi nemendum gott
tækifæri til að takast á við trúarleg viðfangsefni og upplifa tilfinningalega samsöm-
un við trúarlegt efni. Sömuleiðis er mikilvægt að huga að því hvernig skólinn getur
stuðlað að mótun heilsteyptrar sjálfsmyndar, lífsskoðunar og gildismats þannig að
nemendur verði hæfari til að takast á við margvíslegar hliðar lífsins, ekki síst mót-
læti, áföll og tilvistarkreppu.
Því verður varla svarað með rannsóknum hvort strákar séu síður trúaðir en
stelpur, til þess vantar bæði mælikvarða og mælitæki. En minni trúrækni eða trúar-
leg iðkun þeirra gerir það að verkum að þeir virðast standa stelpunum að baki í
trúarþroska. Það hefur áhrif á hæfni þeirra til að fást við trúarleg viðfangsefni af
þekkingu og skilningi. Skólanum er ætlað að stuðla að alhliða þroska nemenda
sinna. Trúarþroski kemur ef til vill ekki fyrst upp í hugann í því sambandi. Trú og
lífsskoðun er hins vegar mikilvægur þáttur mannlegrar tilveru sem skólinn þarf að
sinna. Niðurstöður rannsóknar minnar sýna m.a. að í því sambandi sé ástæða til að
huga að strákunum sérstaklega.
9 Þó má nefna að árið 1984 skrifuðu Halla Magnúsdóttir og Svanlaug Tliorarensen B.Ed.-ritgerð við Kennaraháskóla
íslands undir heitinu Kristin siöfræði. UfsviShorfakönnun tengd viðfangsefninu stríð og friður. Þar gerðu þær grein fyrir
niðurstöðum úr könnun sem lögð var íyrir 139 nemendur í sex skólum. Þær völdu til úrvinnslu í ritgerð sinni 39
spumingar sem tengdust umfjöllun um stríð og frið og flokkuðu þær í sjö efnisflokka: 1. Almennar og trúarlegar
lífsskoðanir, 2. Öryggi, 3. Áhrif ólíkra lífsviðhorfa, 4. Ábyrgð - siðfræði, 5. ótti, 6. Ástandið í heiminum - áhyggjuefni
mitt, 7. Skólinn. Könnunin var byggð á sænskri rannsókn „Tonáringen och livsfrágoma" frá 1969. Hliðstæð könnun
var aftur lögð fyrir í Svíþjóð tíu ámm síðar og gefin út undir heitinu „Tonáringen och livet".
31