Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Síða 125

SÓLVEIG JAKOBSDÓTTIR
og upplýsingatækni, en eins og áður er lýst hafa innlendar kannanir eindregið bent
til þess að piltar/karlar noti tölvur og/eða Netið mun meira en stúlkur/konur (For-
sætisráðuneytið 1999a, Forsætisráðuneytið 1999b, Inga Dóra Sigfúsdóttir 17.4.1998,
Sólveig Haraldsdóttir og Svava Guðjónsdóttir 1997, Sólveig Jakobsdóttir o.fl. 1998).
Fjölmargar erlendar rannsóknir hafa einnig sýnt töluverðan kynjamun, drengjum í
hag, í tölvutengdum viðhorfum og færni, tölvuaðgengi heima fyrir og ekki síst í
notkun tölva (Kay 1992, Sutton 1991). Aðrar erlendar rannsóknir hafa þó leitt í ljós
hið gagnstæða eða ekki sýnt marktækan mun (Kay 1992, Sutton 1991). Því þarf að
auka skilning og þekkingu á því hvers vegna kynjamunur kemur fram hjá tölvunot-
endum. Sú rannsókn sem fjallað er um hér hefur eftirfarandi markmið: (a) Að
kanna hvort um kynjamun sé að ræða meðal nemenda varðandi tölvunotkun, færni
og viðhorf hér á landi, (b) að leitast við að skýra hvers vegna kynjamunur kemur
fram og (c) að auka þekkingu á tölvumenningu íslenskra skóla.
AÐFERÐ
Áður en rannsóknin sjálf fór fram var gerð forkönnun til að prófa þá spurningalista
sem hannaðir voru, en markmið voru þau sömu og í aðalrannsókninni. Verður hér
gerð grein fyrir helstu niðurstöðum forkönnunarinnar.
Forkönnun
Þátttakendur
Forkönnunin var unnin í samvinnu við nemendur við Kennaraháskóla íslands sem
söfnuðu gögnunum og skrifuðu B.Ed.-ritgerð sem byggði á niðurstöðum úr verk-
efninu (Alma Frímannsdóttir og Margrét Sigurvinsdóttir 1999). Rannsóknin var
gerð í sex grunnskólum á Vestfjörðum en þeir skólar voru valdir vegna búsetu
þeirra sem söfnuðu gögnunum. Vegna smæðar skólanna var ákveðið að hafa alla
nemendur í 8., 9. og 10. bekk með í rannsókninni, þ.e. einn bekk í hverjum árgangi,
nema í stærsta skólanum, þar sem valinn var tilviljunarkennt einn bekkur úr
hverjum árgangi. Af þeim 213 nemendum sem skráðir voru á unglingastiginu
svöruðu 198 (93%) könnuninni, þar af 103 stúlkur og 92 drengir (kyn ekki gefið upp
í þremur tilvikum). Úr 10. bekk voru 36% nemenda, 34% úr 9. bekk og 30% úr 8.
bekk.
Gagnasöfnun
Spurningalistar fyrir nemendur og skólastjórnendur voru hannaðir til að safna upp-
lýsingum um tölvunotkun nemenda, færni þeirra (sjálfmetna) og viðhorf tengd
tölvum, svo og um þætti sem fyrri rannsóknir bentu til að gætu haft áhrif á hvort
kynjamunur kæmi fram á ofangreindum sviðum.
Framkvæmd
Spurningalisti var lagður fyrir nemendur á skóladögum í maí. í júní var sendur
spurningalisti til viðkomandi skólastjóra og m.a. spurt um tölvukost og tölvunotkun í
123