Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Qupperneq 106

TVÍTYNGD LEIKSKÓLABÖRN
er flugmaður. Fjölskylda Lárusar hefur ýmist búið hér eða í Frakklandi en fluttu
hingað þegar Lárus var tveggja og hálfs árs en nú er hann 5 ára myndarlegur
drengur. Lárus á tvo eldri bræður í grunnskóla.
Perla Reynisdóttir er kínversk í móðurætt. Hún er tveggja ára gömul, kringluleit
og broshýr. Perla er einbirni. Foreldrar hennar fluttu til landsins þegar móðir henn-
ar, Li, var barnshafandi. Faðir Perlu vinnur í útflutningsfyrirtæki.
Ég mun fjalla um nokkur atriði í lífi þessara barna sem sýna sérstaka stöðu
þeirra og að öllum líkindum hafa áhrif á þroska þeirra. Þótt dregin séu fram
ákveðin atriði til að lýsa aðstæðum barnanna fer fjarri að það sé verið að setja þau
öll undir einn hatt. Börn af erlendum uppruna eru afar ólík innbyrðis og langt frá
því að þau séu einsleitur hópur.
Móðurmál og málþroski
Þegar Kristín fæddist var tekin sú ákvörðun að hún yrði íslensk eða „sem íslensk-
ust" eins og pabbi hennar komst að orði og ákveðið var að tala við hana íslensku.
Ómar sagði að þeim hafi verið ráðlagt að rugla ekki barnið með mörgum tungu-
málum. Nan talaði þess vegna við litla barnið sitt á íslensku en ekki á móðurmáli
sínu tælensku. Nan hafði verið hér í tæpt ár þegar Kristín fæddist, þannig að ís-
lenskukunnátta hennar hefur sennilega verið takmörkuð. Hjónin tala alltaf saman á
ensku, þau kynntust á ensku og hafa ekki getað skipt yfir í íslensku. Vinnutími
Ómars var langur og Kristín litla heyrði því ekki mikla íslensku á heimilinu. Ómar
sagði mér að síðar hefðu þau heyrt að foreldrarnir ættu að tala móðurmál sitt við
barnið og Nan hefði reynt að tala tælensku en þá hefði brugðið svo við að Kristín
vildi ekki hlusta á hana. Einnig hefðu þau reynt að hafa tælenska barnapíu en það
gafst ekki vel því að Kristín þýddist hana ekki og Ómar taldi að hún hefði ekki
skilið hana.
Leikskólakennararnir í Barnaborg höfðu miklar áhyggjur af þroska Kristínar
þegar hún byrjaði í leikskólanum, málþroski hennar var lítill og það olli henni
vandkvæðum bæði í leik og starfi. „Hún skildi bara ekki neitt" komst einn leik-
skólakennarinn að orði. Þegar Kristín var fjögurra ára fór hún og foreldrar hennar
til Tælands og voru í þrjá mánuði. Þar átti Kristín mikið af litlum frændum og
frænkum og hún náði góðum tökum á tælensku. Þegar heim kom tók hún stórstíg-
um framförum í íslensku og voru leikskólakennararnir í Barnaborg afar ánægðir
með hana, töldu hana mjög efnilega og undruðust að þetta væri sama barnið og
þeir höfðu haft áhyggjur af.
Lárus var tveggja og hálfs árs þegar hann fluttist til íslands ásamt foreldrum
sínum og tveimur eldri bræðrum. Hann var rétt aðeins að byrja að tala frönsku
þegar hann kom til landsins og það brá svo við að við breytinguna stöðvaðist mál-
taka hans algjörlega og í hönd fór erfiðleikatímabil. Marie móðir hans talaði alltaf
frönsku við drengina sína, sá elsti svaraði henni á frönsku, sá í miðið vildi ekki tala
frönsku á Islandi svo að hann svaraði móður sinni á íslensku og Lárus blandaði
málunum svolítið saman. Hjónin töluðu oftast saman á íslensku, en stundum á
frönsku. „Við reynum svona að halda í hvort sitt tungumál" segir Marie. Hún sagð-
ist trúa því að hún styddi drengina sína best með því að tala við þá á móðurmáli
104