Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 121

Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 121
GUÐRÚN STEFÁNSDÓTTIR að raunverulegri getu barnsins svo að það læri í samræmi við hæfni sína og auki jafnframt við hana (Bruner 1987). Þannig er þetta hermiferli ekki aðeins endurtekn- ing heldur bætir móðirin örlitlum breytingum inn í samspilið, barnið og móðir þess skiptast stöðugt á og barnið verður smátt og smátt virkur þátttakandi í þessu hermiferli. Barnið öðlast á þennan hátt vitneskju um að það geti haft áhrif á móður sína og fær með því ákveðna hugmynd um eftirhermu. Hlutverkin snúast smám saman við, barnið hermir eftir því sem móðirin gerir og eftirherman verður gagn- kvæm. Þegar barnið hefur öðlast þessa vitneskju er það farið að sýna eftirvænting- aratferli sem er afar mikilvægt fyrir frumkvæði þess og virkni (Stern 1985). Litlu hreyfingarnar í andliti mikið fatlaðs barns (brosviprur, grettur, tungu-hreyfingar) eru oftast nær óljósar þannig að foreldrunum reynist erfitt að sjá þær og herma samstundis eftir þeim. Ef börnin hafa auk þess ekki sjón eða nýta hana ekki fara þau einnig á mis við þetta eftirhermuferli, þau sjá ekki andlit foreldranna. Merkin sem blint barn sýnir t.d við athygli foreldranna eru oft öðruvísi. Þegar foreldrar ófatlaðs barns koma að rúmi þess brosir barnið yfirleitt og fagnar þeim um leið og það sér þau. Blint barn situr yfirleitt rólegt og frumkvæðislaust og eru viðbrögð þess oft túlkuð sem áhugaleysi. Blinda barnið er jafn áhugasamt en það þarf að ein- beita sér að því að hlusta eftir röddum og því tekur lengri tíma fyrir það að sýna áhuga og bregðast við (Jacobsen 1992). Eins og fram hefur komið hefur mikið að segja fyrir þá sem umgangast fötluð börn að vera meðvitaðir um virknistig barnsins hverju sinni. Þau merki sem barnið hefur yfir að ráða og hægt er að túlka á hverju þessara stiga eru bros barnsins, grát- ur þess og svipbrigði. Þessi merki gegna mikilvægu hlutverki vegna þess að þau eru túlkuð á svipaðan hátt allt lífið, sbr. grát nýfædda barnsins og grát fullorðinna, bros og svipbrigði (Martinsen 1992). Hreyfingar barnsins og andardráttur þess hafa einnig mikla boðskiptaþýðingu hjá barninu, og augnaráð þess er líka afar mikil- vægt verkfæri í boðskiptum (Rye 1993). Það sem fram hefur komið hér að ofan er notað til viðmiðunar í greiningu á boðskiptum barnanna í þeirri rannsókn sem hér er lýst. AÐFERÐ í rannsókninni voru notaðar eigindlegar rannsóknaraðferðir og beitt var svokallaðri tilviksrannsókn eða „case study". Markmið með tilviksrannsókn er að kafa djúpt og greina rækilega einstaka þætti hvers tilviks (Bogdan og Biklen 1992). Boðskipti mikið fatlaðra barna eru flókin og margþætt. Til þess að geta skilið þau þarf að kafa djúpt og greina þau afar nákvæmlega hjá hverju og einu barni. í rannsókninni var kannað hvernig boðskiptin fóru fram hjá hverju barni og móður þess. í niðurstöð- um rannsóknarinnar var leitað svara við eftirfarandi rannsóknarspurningum. 1. Hvernigfara boðskipti fram milli mikiðfatlaðra barna og mæðra þeirra? Til þess að svara þessari spurningu var leitað svara við eftirfarandi undirspurning- um hjá hverju barni og móður þess. 119
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.