Búnaðarrit - 01.01.1913, Blaðsíða 227
BÚNAÐARRIT
223
Að sjálfsögðu á alt það, sem á kostnað almennings
er gert að vegum, að gera svo, að þeir séu vagnfærir,
svo hreppavegir og sýsluvegir sem þjóðvegir. En ekki
þarf það að jafnaði þess vegna svo kostnaðarsamt að
vera. Þá er einkum þess að gæta, að vegirnir séu ekki
svo brattir, að þeir þess vegna eigi verði farnir með
nokkurn veginn fult hlass, eða a. m. k. 600*8 (300 kíló).
Má þá ekki hallinn vera öllu meiri en l á 10—12, nema
um stutta brekku (20—30 m.) sé að ræða. En á löng-
um brekkum ekki yfir 1 á 12—14. Heimilabrautir, sem
einungis eru ætlaðar til að fara um með vagn hlaðinn
í heimleið, t. d. fyrir hey eða mó, mega þó hafa meiri
halla heim á leið, t. d. 1 á 5—6, eins og brautin 8, sem
lýst er hér að framan, víða er á kaflanum i—m; en
upp i móti er sú braut ekki fær nema með hálffermi
eða minna (300—400 ®), ef ekkert er létt undir með
dráttarhestinum. En með hvíldum og eftirýting eins
manns má fara hana upp með 600 *8 (300 kíló).
Af þessu er auðsætt, hversu vagn og akbraut, þótt
ódýr sé, og öldótt landið, sem hún liggur um, sparar
hesta til flutninga. Likt er um sleðaflutning, nema hvað
enn meira má á þá hlaða, ef brautin er ís eða harð-
fenni, og leiðin slétt eða hægt undanhald; þá getur einn
hestur dregið 8—10 hestburði (800 —1000 kíló) á góð-
um sleða.
Dráttarhestar þurfa auðvitað að eiga gott í fóðri og
atlæti, verða að vera feitir alt árið; enda er hægara að
hafa einn hest i góðu standi en 3—4.
Aktygi og vagn kost.ar nú nýtt eins hests verð,
ef það er keypt. tilbúið. En nokkru ódýrari getur vagn-
inn orðið, ef keypt eru að eins hjól með ási, og efnið í
tréverkið; en það: kjálka (skökla), kassa og heyflutnings-
grind, með tilheyrandi járnum, getur hver lagtækur
maður smiðað, er hann hefir séð það.
Nú er farið að smíða aktygi og flest, sem að vögn-