Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Qupperneq 17

Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Qupperneq 17
Ég hef nú þegar sagt nóg til þess að svara neitandi spurningunni sem lögð var fram í fyrirsögn þessa kafla: Aðferða- og þekkingarfræði Aristótelesar fela ekki í sér að hagnýt heimspeki (hér einkum á sviði menntunarfræði og siðfræði) komist af án hefð- bundins aðferðar- eða kenningargrunns. Þegar W. Carr staðhæfir að „sagan af hnignun og falli hinnar aristótelísku hugmyndar um hagnýta heimspeki sé […] einungis hluti af flókinni sögu umbreytinga frá ,klassískri’ heimspeki til ,nútíma’- heimspeki sem hófst á sautjándu öld“ (2004, bls. 63) þá virðist mér sem hann rugli saman tveimur ólíkum umskiptum. Hárrétt er að með tilkomu nútímans riðuðu til falls hugmyndir Aristótelesar um mannlegt eðli og telos (eins og MacIntyre rakti af hind í frægri bók sinni, 1981), sem og að sjálfsögðu heimsfræði hans. Á sama tíma, hins vegar, markaði tilkoma nútímans að mörgu leyti afturhvarf til aristótelískrar raunsæisstefnu (samblands rök- og raunhyggju) í þekkingar- og aðferðafræði, til beins mótvægis við skynsemishyggju miðalda og Platóns. „Hagnýt heimspeki“ nú- tímans, allt frá Karli Marx til dygðafræða í siðfræði samtímans, er í raun að miklu leyti sporræk til Aristótelesar. Meira hefur „fall“ hinnar hagnýtu heimspeki hans nú ekki verið. ER „FRAMLEIÐSLA“ UNDIR HANDARJAÐRI TECHNÊ AÐ FULLU ÚTREIKNANLEGT FERLI, Í ANDSTÖÐU VIÐ „GJÖRГ, ÞAR Á MEÐAL KENNSLU, UNDIR HANDARJAÐRI FRONĒSIS? Talsmönnum FPV er ekki aðeins annt um að greina afstöðu sína frá „tæknihyggj- unni“ sem sprettur af því að beita þeôria á hagnýt viðfangsefni, þeir gjalda líka var- huga við því að annar hinna hagnýtu hugsunarhátta Aristótelesar, technê, komist nokkurs staðar í nánd við kennslustörf, enda leiði slíkt til jafnskaðvænnar tækni- hyggju. Hin hefðbundna túlkun hér er sú að technê leggi grunn að fullkomlega út- reiknanlegri framleiðslu eða sköpun – ferlum sem ekki eigi sér stað eða ættu að minnsta kosti ekki að eiga sér stað í kennslustofunni – andstætt hinum hagnýta hugs- unarhættinum, fronēsis, er leggi grunn að óútreiknanlegum, sveigjanlegum gjörðum. Beinum þá sjónum okkar fyrst að verksvitinu, technê. Hinni hefðbundnu túlkun sem að ofan greinir má lýsa svo á nákvæmari hátt: Í technê höfum við skýra mynd af hönnun eða skipulagi (eidos) sem gera á að veruleika. Technê ljær okkur einfaldlega leiðirnar að hinu setta marki; og ferlið frá hugmynd til veruleika köllum við framleiðslu eða sköpun (poiêsis). Augljósasta dæmið um poiêsis er vinna handverks- eða iðnaðarmanns sem, án frjálsrar íhugunar eða tjáningar, bein- ir kröftum sínum að því að hrinda gefinni hugmynd í framkvæmd. Markmiðið með vinnu leirkerasmiðsins liggur þannig í lokaafurðinni, leirkerinu er smíða á, en ekki í sjálfu smíðaferlinu, hvað þá í einhverjum breytingum sem það kann að valda á per- sónu smiðsins (Carr og Kemmis, 1986, bls. 32–33). Þar sem unnt er að skilgreina loka- afurðina og framleiðsluferlið í smáatriðum fyrirfram er technê í eðli sínu útreiknan- legt. Það er því í vissum skilningi „lokaður“ hugsunarháttur. Minnumst þess hver var driffjöðurin að bók Dunnes, andúð hans á atferlismarkmiðalíkaninu: líkani sem K R I S T J Á N K R I S T J Á N S S O N 17
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.