Uppeldi og menntun - 01.01.2005, Blaðsíða 117

UMRÆÐA
Af því sem hér hefur verið rakið má sjá að allir starfendahóparnir sem leitað var álits
hjá hafa skoðanir á þeim atriðum sem til umræðu eru. Þess ber að gæta að í viðtölum
þar sem rætt er við 2–3 úr hverjum hópi er ekki reynt að alhæfa neitt um skoðanir
hópsins í heild heldur ber að líta svo á að viðmælendur túlki fyrst og fremst eigin
skoðanir og viðhorf. Um spurningalista gegnir öðru máli, þar sem hann var lagður
fyrir heildarhópinn. Þegar litið er á svörin við þeim þremur temum sem hér eru til
umfjöllunar vekur eftirfarandi athygli:
Í viðtölum nefna nemendur að kennarinn ráði miklu um námsgengi og svo hæfi-
leikar til náms. Þeir telja að áhugi í námi skipti miklu máli, þar hefur kennarinn trú-
lega veruleg áhrif og að leiðinleg kennsla sé oft ástæða fyrir lélegum námsárangri.
Þorri starfsfólks, og þar eru kennarar í meirihluta, virðist ekki þeirrar skoðunar að
gæði kennslunnar skipti meginmáli fyrir námsárangur. Þeir vilja leita skýringa á
lélegum námsárangri í takmörkuðum hæfileikum nemandans og ónógum áhuga og
stuðningi foreldra. Hvort tveggja eru þættir sem skólinn hefur ekki mikil tök á að
stýra.
Meirihluti foreldra er þeirrar skoðunar að starf kennarans skipti meginmáli. Í við-
tölum álíta þeir hæfni kennarans og gæði kennslu skipta sköpum. Í spurningalista
nefna þeir leiðinlega kennslu sem líklegustu skýringu á ónógum námsárangri og
erfiðar aðstæður heima fyrir skipa annað sæti. Athygli vekur að bæði nemendur og
foreldrar nefna leiðinlega kennslu fremur en lélega kennslu enda er líklegt að ef nem-
endum leiðist í skólanum hafi það bein áhrif á áhuga þeirra, sem nemendur telja
einmitt mikilvægan.
Viðmælendur virðast almennt sammála um að námskröfur séu nægar en þeim
þurfi að fylgja eftir með góðri kennslu ef árangur eigi að nást. Þó er um 35% starfs-
fólks þeirrar skoðunar að námskröfur séu ekki nægar. Fram kemur að þótt náms-
kröfur virðist hæfilegar þá séu kannski ekki gerðar nægar kröfur til þeirra nemenda
sem eru hæfileikaríkir og einnig er bent á að stilla þurfi kröfum í hóf þegar í hlut eiga
nemendur sem eiga erfitt með nám. Mikilvægt sé að sinna öllum nemendum vel og
til þess þurfi ýmis skilyrði að vera til staðar. Rétt er að vekja athygli á því að um 30%
foreldra telja að námskröfur séu ekki nægar.
Nemendur telja eftirsóknarvert að fá góðar einkunnir og finnst flestum að kennar-
ar leggi mikla áherslu á að þeir standi sig vel í námi. Foreldrum finnst að einkunnir
séu nauðsynlegur þáttur í raunsæju sjálfsmati nemenda en ekki eigi að nota ein-
kunnir til að flokka nemendur.
Í flestum starfendahópum er sú skoðun ráðandi að hegðun nemenda hafi versnað
og agaleysi og ókyrrð sé áberandi í skólum, einkum meðal byrjenda. Foreldrar kenna
tíðarandanum um, ekki síst ofbeldisefni í sjónvarpi og starfsmenn virðast flestir á
sama máli.
Um einelti voru skiptar skoðanir meðal starfenda. Margir, bæði starfsfólk og for-
eldrar, töldu vafasamt að einelti væri í raun meira en fyrir nokkrum áratugum, núna
væri það komið meira upp á yfirborðið. Greinilega er mikil samstaða um að láta ein-
elti ekki viðgangast og oftast er gripið til markvissra aðgerða.
J Ó N A S P Á L S S O N , A M A L Í A B J Ö R N S D Ó T T I R O G Ó L A F U R H . J Ó H A N N S S O N
117