Búfræðingurinn - 01.01.1951, Blaðsíða 15

BÚFRÆÐINGURINN
13
lofts, því að kolsýringur (COn) loftsins og raki gengur í samband við
það. Myndast á yfirborði þess gráleit mött húð af lútken'ndu karbónati,
en húð þessi ver sinkið og járnið mjög vel fyrir frekari breytingum, og
er það þessari húð að þakka í raun og
veru, hversu sink er gott til húðunar
járns.
Styrkleika sinkhúðar má prófa á eft-
irfarandi hátt: 200 gr. af blásteini eru
leyst upp í 1 lítra vatns, og er upplausn-
inni haldið við 15° hita. Skal vírbút
dýft niður í upplausnina 6—8 sinnum
og látinn liggja 1 mínútu í hvert sinn.
A milli er bútnum dýft í kalt, hreint
vatn. Bezti vír þolir 9—11 dýfur. Við þessar dýfur leysist sinkið smátt
og smátt upp, koparinn (Cu) hefur þá sætaskipti við sinkið og sezt á
vírbútinn, en sinkið fer í upplausn. Sé eitthvað óleyst af sinkinu eftir
6—8 dýfur, telst vírinn góður og vel ryðheldur.
b. Sléttur járnvír. Er hér um að ræða gaddalausan vírþráð af mis-
munandi gildleika. Hann er venjulega notaður sem einfaldur þráður.
Sömu atriði gilda um endingu hans og gaddavírs. Algengt er að nota
nr. 8, er þá þráðþykktin 4,2 mm. í 100 kg eru 1027 m.
c. Vír úr öðrurn málmum en járni. Einu málmarnir, sem til greina
gæti komið að nota, eru kopar og aluminíum. Kopar hefur mjög mikla
mótstöðu gegn raka og andrúmslofti. Hins vegar er hvert kg koparvírs
miklu dýrara en járnvírs, og af þeirri ástæðu einni kemur notkun hans
tæplega til greina. Verður því ekki rætt nánar um eiginleika hans. —
Einkum nú hin síðustu ár hefur verið á boðstólum í Bretlandi og
Bandnríkjunum gaddavír úr aluminíum. Boðinn hefur verið vír nr.
12^2 með 4 þumlunga millibili á milli gadda. Þanþol þessa aluminíum-
gaddavírs virðist vera svipað og járnvírs af sama gildleika. Hann mun
ekki ryðga og ætti því að endast miklu betur en járnvír, einkum þó við
sjó, þar sem járnvír ryðgar fljótt, þótt galvaniseraður sé. 450 m af
aluminíumvír nr. 12)4 vega 17 kg. Munar því miklu að fást við og
flytja aluminíumvirinn. Verð á honum frá Englandi og Bandaríkjun-
um var 1949 svipað og á járnvír frá Tékkóslóvakiu, miðað við sama
gildleika og lengd.
1. mynd. Gaddavírsrúlla.