Búfræðingurinn - 01.01.1951, Blaðsíða 80

78
BÚFRÆÐINGURINN
lenzka sauðkindin er án eftirlits stórhættuleg öllum nýgræðingi, sem
vex í sandjarðvegi. En sá jarðvegur er, sem kunnugt er, snauður að
bindiefnum, sem gerir það að verkum, að gróðurinn er mjög viðkvæm-
ur fyrir beit, einkum sauðkindarinnar.
Beitilandið, hvort sem það tilheyrir bóndanum eða sveitinni, er það
dýrmætasta, sem íslenzkur landbúnaður byggir afkomu sína á. Er því
sorglegt til þess að vita, að einmitt þetta land er sums staöar beitt
þeirri hörmulegustu rányrkju, sem raun ber vitni.
Víða utan sandgræðslusvæðanna er land, sem þyrfti að byggja upp,
hvað gróÖurinn snertir, en það má heita vonlaust verk, meðan sauðféð
gengur sem villt upp um fjöll og firnindi eða hvar, sem því þóknast.
Nei, bændur góðir, hér þarf róttækra breytinga við, við þurfum
meira og betra beitiland og þið um leið meiri arð af sauðfé ykkar. Þetta
tvennt fer saman: Gott beitiland, sé það ekki beitt umfram það, sem
gróðurinn þolir, elur ævinlega arðmikið sauðfé, lélegt beitiland, sem er
ofbeitt, elur ævinlega arðlítið sauðfé.
Sá tími ársins, sem sauöféð gengur á beitilandinu, ætti að vera sauð-
fjárræktinni dýrmætastur, en svo hefur nú ekki ævinlega verið. ESa eru
ekki mestu vanhöldin í sauöfénu einmitt þann tíma ársins, sem það
gengur sjálfala? Hví skyldi ekki þurfa að líta eftir því þennan tíma
árs eins og þann tíma ársins, sem það er á gjöf?
Ýmsir halda því fram, að íslenzka sauðféð þoli ekki það, sem kallað
er pynting innan girðingar, það er að segja, sé því beitt á takmörkuðu
svæði. Eg hygg, að sú skoðun hafi ekki við nein rök að styðjast og sé
á móti öllum lögmálum sauðfjárræktar og engin undantekning sé um
íslenzka sauðféð. Sauðfjáreign hvers bónda á að miðast við magn og
gæði gróðursins á hverjum stað og tíma, en ekki eingöngu við hey-
forðann, sem oft hefur reynzt valtur.
Skipuleggja þarf beitilandið í heild á þann hátt að rannsaka nákvæm-
lega magn og gæði gróðursins. Það er hægt með tiltölulega litlum til-
kostnaði, en það útheimtir þó mikla vinnu og nákvæmni að segja til
um, hversu mikla beit gróðurinn þolir á hverjum tíma. ASferðina ætla
ég ekki að ræða hér að þessu sinni, en hún hefur mjög rutt sér til rúms
meðal búfjáreigenda í Bandaríkjunum á seinni árum. Með þessari
rannsókn fengist úr því skorið, hversu margt búfé mætti vera í hverri
sveit fyrir sig og hvaða tegund búfjár, en tegund búfjárins á einmitt að
miðast við staðhætti og eöli beitilandsins. Með öðrum orðum: Sú sveit,