Búfræðingurinn - 01.01.1951, Blaðsíða 45

Kynbætur búf jár III
EJtir Runólf Sveinsson, sandgrœðslustjóra
B. SAUÐFJÁRRÆKT
I.
Ein aðaluppistaða í búfjárrækt á Islandi hefur frá upphafi verið
sauðfjárrækt. Að tiltölu við fólksfjölda í sveitum landsins hefur sauðfé
jafnan verið hér margt. Víða á landinu eru skilyrði til sauðfjárræktar
»ijög góð. Valda þar mestu um ákjósanleg beitilönd, er sums staðar
nýtast árið um kring. Ef afréttir, öll heiðalönd og nokkuð af heima-
Eögum er talið til beitilands sauðfjárins, er sú víðátta mikil, en ekki
að sama skapi grösug. Því að víða á afréttum og heiðum eru gróður-
lausar auðnir allt til byggða og gróðurstrjálingur á milli. íslenzka
sauðkindin hefur verið ótrúlega þrautseig og hörð af sér að eltast við
°g notfæra sér gróðurinn upp um fjöll og firnindi, að sönnu kjarnmik-
lr>n, en torsóttan. Má það eftir atvikum og aðstæðum hér á landi teljast
til kosta íslenzka sauðfjárins.
Regar rætt er um ræktun eða kynbætur sauðfjár, er nauðsynlegt að
gera sér ljóst, að sauðfé hér á landi hefur um aldaraðir verið háðara
beitinni og tíðarfari íslenzku vetranna en nokkru öðru. Enda er reynsl-
an sú, að á ýmsu hefur gengið um afkomu og tilveru sauðfjár okkar
allt fram á þessa öld, er vér nú lifum á. Og enn er víða svo í aðalsauð-
ýiárhéruðum landsins, að mjög er byggt á léttri haust- og vorbeit og
jafnvel torsóttri vetrarbeit.
Þegar sauðfé gengur sjálfala meiri hluta ársins í ógirtum högum,
1 heiðum og á afréttum, er það venjulega látið afskipta- og hirðingar-
laust tímum saman. Á meðan sauðfjárbúskap bændanna er svo háttað,
ntun erfitt reynast að koma við miklum kynbótum eða sannri ræktun
á sauðfé okkar.
II.
Afurðir sauðfjárins eru aðallega kjöt og ull. Rétt er einnig að
íninna á sauðamjólkina, slátrið og sauðskinnin, sem metið hefur verið