Búfræðingurinn - 01.01.1951, Blaðsíða 90

88
BÚFRÆÐINGURINN
Þetta sýnir glöggt, hversu þroskinn er veigamikill og nauðsynlegt er
að ala kvígurnar vel upp. En nú kemur annað atriði hér til greina,
þ. e. uppeldiskostnaðurinn. Vegna hans má ekki draga fyrsta burð úr
hófi fram. Hinn hagkvæmi meðalvegur í þessu efni kann að vera vand-
fundinn, en hann mun vera frá 27—30 mánuðir. Hvað íslenzka kúakyn-
inu við kemur, geri ég ráð fyrir, að æskilegasti burðaraldur fyrsta kálfs
sé um 28—30 mánuðir, eftir því hversu öflugt uppeldið er. Það á því ekki
að balda vel uppölnum kvígum, fyrr en þær eru orðnar 19 mánaða
gamlar, og hinum, sem fengið hafa hægari þroska, ætti ekki að halda,
fyrr en þær eru orðnar 20—21 mánaða gamlar.
Jafnvel þótt kvígurnar beri ekki fyrr en þetta, þá háir fangið þeim og
mjólkurframleiðslan á fyrsta ári og hindrar þroskann, og getur það haft
þær afleiðingar, að kýrnar njóti sín ekki til fulls á 2. kálfi. Erlendar
rannsóknir hafa sýnt, að bezt er að komast hjá mistökum í þessu efni
með því að láta kvíguna seinka á sér um 2 mánuði eða láta líða 14
mánuði milli 1. og 2. burðar, en síðan eiga þær að bera reglulega á árs
fresti.
Annað atriði í meðferð mjólkurkúa, sem víða er hér mjög misskilið,
vil ég drepa á. Það er geldstaðan. Menn eru vanir að telja það höfuð-
kost kúa, að þær leggi saman nytjar. Það er að vísu mjög æskilegt, að
kýr hafi sem jafnasta ársnyt, en margir gera sér mikinn skaða með því
að láta kýrnar leggja saman nytjarnar.
Það hefur komið í ljós nú á síðari tímum, að kirtilvefur júgursins
þarfnast að minnsta kosti mánaðar hvíldar eftir hvert mjólkurtímabil
til þess að endurbyggjast. Leggi kýrnar saman nytjar, misferst þessi
endurbygging júgurvefsins, svo að hann verður ekki fær um að fram-
leiða eins mikla mjólk á næsta ári og hann hefði ella gert. Hér skulu
sýndar tölur yfir niðurstöður þessara rannsókna:
Geldstöðutími IUutfallstölur mjólkurframleiðslunnar fyrir:
dagar 2. mjólkurár síðari mjólkurár
0—9 86,2 85,8
10—19 95,0 96,0
20—29 100,8 101,6
30—39 103,9 104,1
40—49 105,0 104,6
50—59 104,8 104,2
60—59 104,5 103,7
j