Búfræðingurinn - 01.01.1951, Blaðsíða 97

BÚFRÆÐINGURINN
95
verzlunarmenn og iðnaðarmenn, taka við framleiðslunni frá bóndanum
og fiskimanninum og gera hana enn verðmætari. En hvaða ástæða er
til þess, að þessar stéttir væru meira virtar í þjóðfélaginu en bóndinn?
Og hvaða ástæða gæti verið til þess, að embættismaðurinn væri meira
virtur en bóndinn? Ef nokkur munur er gerður á hinum ýmsu störfum
í einu þjóðfélagi, þá ætti sú staðan að vera mest virt, þar sem saman
fer framleiðsla úr skauti náttúrunnar, ræktun og þar með aukið verð-
mæti landsins, hollir og reglubundnir lifnaðarhættir. Allt þetta hefur
starf bóndans í för með sér.
En eitt er bóndanum nauðsynlegt til þess að geta haldið réttmætum
virðingarsessi sínum meðal annarra stétta. Hann þarf að vera vel
Jnenntaður. Þegar fyrsti vísir til búnaðarsamtaka var stofnaður hér á
landi árið 1837, þá tóku þátt í því 11 menn. Þar af voru 8 embættis-
nienn, 1 verzlunarmaður og aðeins 2 bændur. Og eftir að þessi vísir
Var orðinn að núverandi Búnaðarfélagi íslands 1899, þá voru forsetar
þess félagsskapar um langt skeið embættismenn í Reykjavík. Nú og um
niörg undanfarin ár hafa bændur einir átt sæti í stjórn þessa félagsskap-
ar. Þannig var þetta einnig heima í héruðunum. Víða voru það prest-
arnir, sem áttu forgöngu í menningar- og framfaramálum bænda, á
óðrum stöðum voru það sýslumenn eða læknar. Prestarnir sátu oft á
beztu bújörðum héraðanna og voru mestu búhöldarnir. Nú eiga em-
bættismenn mjög óvíða forystuna í menningar- og félagsmálum sveit-
anna. Bændur hafa tekið hana í eigin hendur. Þetta er gleðilegt tákn
framfara með bændastéttinni, því að ég held, að þessi breyting stafi
ekki af því, að embættismönnunum hafi farið aftur, heldur af hinu, að
hændum hafi farið fram.
í vetur fékk ég bréf frá Hvanneyringi, sem útskrifaðist héðan fyrir
nær því 20 árum. Hann sagði mér brot úr ævisögu sinni. Hann byrjaði
að búa á ættaróðali sínu, strax og hann kom héðan, en hin mikla at-
vinna og hið háa kaup stríðsáranna tældi hann burt. Hann fór í kaup-
stað, fékkst fyrst við algenga verkamannavinnu, síðan smíðar, og nú er
hann í þann veginn að verða trésmíðameistari. Á þessum árum hefur
hann reynt mörg störf, sem hann hugði, að mundu falla honum betur
en búskapurinn, en ekkert þeirra hefur veitt honum meiri ánægju eða
nieiri arð en búskapurinn mundi hafa gert. Þannig er saga margra
þeirra manna, sem nota beztu ár ævi sinnar í leit eftir starfi og stöðu,
eru aldrei ráðnir í því, hvað gera skuli, og að síðustu ræður oft hend-