Andvari - 01.01.2011, Síða 7

Frá ritstjóra
A afmœli Jóns Sigurðssonar
Hið íslenska þjóðvinafélag gefur nú út sérstakt hefti Andvara til að minnast
200 ára afmælis Jóns Sigurðssonar 17. júní 2011. Afmælisins er minnst með
ýmsum hætti á árinu. Aðkoma Þjóðvinafélagsins að þeim hátíðahöldum helg-
ast af því að félagið hefur sérstökum sögulegum skyldum að gegna við minn-
ingu forsetans. Jón Sigurðsson var frumkvöðull að stofnun Þjóðvinafélagsins
árið 1871. Félagið var í upphafi pólitísk samtök, flokkur stuðningsmanna Jóns
í sjálfstæðismálinu á þingi. I fyrstu lögum Þjóðvinafélagsins segir svo um
markmið þess:
„Tilgangur félagsins er sá að reyna með sameiginlegum kröftum að halda
uppi landsréttindum og þjóðréttindum Islendinga, efla samheldi og stuðla til
framfara landsins og þjóðarinnar í öllum greinum. Einkanlega vill félagið
kappkosta að vekja og lífga meðvitund íslendinga um, að þeir séu sjálfstætt
þjóðfélag og hafi því samboðin réttindi. Stofnendur félagsins eru alþingis-
menn, þeir er vilja bindast í að framfylgja landsréttindum vorum og þjóðrétt-
indum af öllu megni og kappkosta að ávinna oss og þjóð vorri það frelsi og
sjálfsforræði sem nauðsynlegt er til þess að land vort og þjóð geti notið sín til
allra framkvæmda og framfara. Hin fyrstu skilyrði fyrir því eru að vér fáum
þá stjórnarskrá sem veiti oss fullt stjórnfrelsi í öllum íslenskum málum, alþing
með löggjafarvaldi og fullu fjárforræði og landstjórn í landinu sjálfu með
fullri lagalegri ábyrgð fyrir alþingi.“ (Hér eftir Einar Laxness: Jón Sigurðsson
forseti 1811-1879, 1979, 127-28)
Ekki er að efa að Jón Sigurðsson hefur ritað þessi orð. Hann var fyrsti
forseti Þjóðvinafélagsins og gegndi því starfi til æviloka. Félagið hafði strax
veruleg áhrif og urðu félagsmenn margir víða um land. Það tók við útgáfu
málgagns Jóns, Nýrra félagsrita, en Andvari varð svo arftaki þeirra árið 1874.
I fyrstu árgöngum Andvara birti Jón síðustu stjórnmálaritgerðir sínar og
fylgdi stefnumörkun félagsins myndarlega eftir. í fyrsta árgangi er ritgerð á
annað hundrað síður sem nefnist „Stjórnarskrá Islands". I öðrum árgangi er
litlu styttri ritgerð, „Fjárhagur og reikningar íslands“. í þriðja árgangi stendur
svo grein eftir forsetann um Hið íslenska þjóðvinafélag. Hér má geta þess að