Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.2011, Síða 35

Andvari - 01.01.2011, Síða 35
andvari FORSETINN í SÖGURITUN ÍSLENDINGA 33 Tólf árum síðar gaf Jón Aðils út annað íslandssöguyfirlit, bók sem var „sér- staklega ætluð til kenslu í hinum æðri mentastofnunum vorum .. ,“19 Þar fer höfundur svolítið aðra leið að Jóni Sigurðssyni en hann og aðrir höfðu gert áður. Fyrst er þar frásögn af stjórnskipunarþróun íslands frá því um 1830 til 1874. Jón Sigurðsson kemur inn í þá sögu í kringum stofnun Alþingis, er síðan aðalpersóna hennar alla tíð, uns Þingvallafundur sendir honum ávarp sitt árið 1874. Þá kemur sérstakur kafli sem ber nafn Jóns og rekur ævi hans, útgáfu Nýrra félagsrita, kenningu Jóns um landsréttindi íslands, afskipti af verslunar- frelsismáli, fjárkláðamáli og skólamálum.20 Hér stendur höfundur jafnan með söguhetju sinni og ber lof á hana:21 Meðan Jón Sigurðsson lifði, var hann höfðingi og leiðtogi íslendinga í öllum greinum, enda hafði hann ýmislegt það við sig, er vakti ósjálfrátt lotningu manna og traust. Hann var mjög höfðinglegur maður, svipurinn hreinn og bjartur, og augun skær og fögur. Hann var einarður og hreinskilinn í allri framgöngu, og talaði jafnan það, er honum bjó í brjósti, en kunni þó vel að stilla orðum sínum. ... Gáfur hans voru sérlega góðar, skilningurinn skarpur og minnið afbragðs gott. Honum var létt um að koma fyrir sig orði, hvort sem var í ræðu eða riti, og á þingi þótti hann manna mælskastur. Þó verður þetta lof hvergi alveg eins hástemmt og í íslensku þjóðerni, og hér er, jafnvel í fyrsta sinn í prentaðri íslandssögu, varpað örlitlum skugga á forsetann. Þar sem sleppt er úr tilvitnuninni hér á undan segir: „Ráðríkur þótti hann stundum í meira lagi, og þoldi eigi vel, að menn deildu við hann. Tók hann þvert fyrir það, er honum var á móti skapi, og var það þá eigi fyrir ístöðulitla menn að mæla í móti honum.“ Athyglisvert er líka í kaflanum á undan að höfundur tekur sér gott rúm til að segja frá Þingvallafundi 1873 þar sem Jón var borinn ofurliði af mönnum sem vildu ganga lengra í sjálf- stæðiskröfum en hann taldi vit í að gera.22 Hér vottar fyrir afstöðubreytingu hjá höfundi síðan hann gaf íslenskt þjóðerni út 1903, og stafar kannski af þvi að hann var sjálfur kominn inn í langvarandi og sjálfsagt þreytandi þref um stjórnmál og stjórnskipunarmál íslands; hann sat á Alþingi á árunum 1911-13. , Eftir Jón Aðils hefur Jón Sigurðsson haldið hlut sínum fyllilega í Islandssögum fyrir framhaldsskólastig. Arnór Sigurjónsson skrifaði 13 blað- síðna langan kafla með titlinum „Jón Sigurðsson og sjálfstæðismálið“.23 Egill T Stardal skrifaði nauðalíka frásögn af Jóni og stjórnmálum um daga hans 24 Heimir Þorleifsson afmarkaði ævisögur manna í smáletruðum klausum með ntyndum af söguhetjunni. Efnisatriði í æviágripi Jóns eru nokkurn veginn Þau sömu og í eldri bókum, og sömu hlutir taldir honum til gildis: „Hann var ávallt mesti málafylgjumaður íslendinga í baráttunni við Dani og hélt fram hinum sögulega og þjóðlega rétti landsmanna.“ „Sagnfræðistörf Jóns Sigurðssonar ein nægðu honum til ævarandi frægðar, en þau einkenndust af strangri heimildarýni.“ „Jón var jafnan búsettur í Kaupmannahöfn ... og var
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.