Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1945, Side 61

FRÁ LANDNÁMSÖLDINNI
39
erindi að eg ekki minnist á landnáms-
konurnar. Hefir ekki helsti hljótt
verið um þser? Hafa þær ekki setið
undir skuggunum, sem eiginmenn
þeirra áttu með ofbirtunni?
Eg þori að fullyrða, að í
mörgum tilfellum — ekki nærri öll-
um — voru þær mönnum sínum
fremri, sýndu að þær höfðu meiri
skörungsskap en þeir og meiri hæfi-
!eika. Einar urðu þær að sjá um heim-
ilin — hús fult af börnum og engu
Öðru — og gefa sig við gegningum
úti við, meðan karlarnir voru ein-
hversstaðar fjarverandi að gaufa. —
Enskuna lærðu þær á undan mönnum
sínum, einkum þeim sem héldu að
enska væri ekkert annað en afbökuð
islenska og kölluðu Winnipeg vinnu-
Pikk, Bad Throat matrós, Loon Strait
jónsstrít, British Columbia Krists
kólolíu. Ef þær hefðu ekki verið til
að túlka í viðskiftum við enska, hefðu
þeir verið rúineraðir og demoliserað-
lr- Stephan G. lýsir þessu ástandi í
visunni:
Hann yfir honum ensku les
°g alt af segir bóndinn yes,
en kerla um skrágat skrækir inn:
■®> skilurðu nokkuð, góði minn?
Eitt, sem auðkendi þær öðru frem-
Ur> var þjóðararfur sem þær höfðu
flutt með sér heiman af ættjörðinni
það var áberandi hreinlæti. Eg
þekti konu sem nuddaði þvottinn á
þvottagrindinni þangað til gat var
komið á flíkina. Ekki fyrr en þá gat
11 Sengið úr skugga um að flíkin
hrein orðin. Hún burstaði elda-
véHna sína, þangað til hún gat spegl-
að sig í henni. Auðvitað gat hún ekki
burstað gat á járnið. En um það leyti
sem hún hætti var lítið orðið eftir af
burstanum.
Enskur skólaeftirlitsmaður kom
einu sinni inn í húsið til hennar og
sagði að gólfið væri svo hreint að
hann gæti sleikt það. En sú fyrirhöfn
að halda þessu fjalagólfi hreinu! —
Húsið hafði missigið og var gólfiö
hæst í einu horninu. Þegar hún var
að reyna að þvo gólfið þarna í horn-
inu rann hún altaf á hnjánum, á hálk-
unni, sem stafaði af sápunni, aftur á
bak cfan brekkuna, með gólfstraumn-
um, og hefði ekki stöðvast, nema fyr-
ir það, að þá fór gólfið aftur að hall-
ast upp í móti.
Allir örðugleikar, allar þrautir,
allar þjáningar hjuggu nær konunum
en mönnunum, þótt þess sé nú í
fyrsta sinni getið. Ekkert getur bet-
ur átt við þær, allar sem eina, en
þessi orð Davíðs konungs:
Hennar fórn, hennar ást,
hennar afl til að þjást
skal í annálum sjást,
verða kynstofnsins hróður.
Oft mælir hún fátt,
talar friðandi lágt.
Hinn fórnandi máttur er hljóður.
Ekkert lof getur verið ofsagt um
þær góðu og göfugu mæður. Ef þær
hefðu ekki kent börnum sínum staf-
rof íslenskunnar væri hér enginn ís-
lendingadagur, ekkert Þjóðræknisfé-
lag, engin vestur-íslensk blöð og
sjóntauginni slitið — sambandinu við
augasteininn í hafsauganu.