Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1945, Side 85

DAVIÐ STEFÁNSSON SKÁLD
63
þar á trú vor, ef að líkum lætur,
1 !eyndu djúpi sínar megin-rætur.
Aldirnar líða. Kynslóðirnar hverfa.
En hvað er það, sem börnin erfa?
Þér hneykslist ei, þótt djarft sé myndin
dregin,
dánir látnir tala — hinum megin.
'zt er vort mark að særa þá, sem trúa,
en samt skal djúpið mikla reynt að brúa.
ér blásum lífi í sálma og sagnaspjöldin
0g sýnum yður heiminn—bak við tjöldin.
Leikrit þetta, sem er í þjóðsögustíl
1 ag*tu samræmi við efni þess og blæ,
°r því hreint ekki ómerkileg þjóð-
líslýsing, eins langt og hún nær,
0tlda þótt það gerist utan vébanda
þessa heims, nema fyrsti þátturinn,
sem lýsir banalegu Jóns bónda og við-
s ilnaði við þennan heim. Hinir þætt-
lrnir segja svo frá ferð kerlingar Jóns
sál hans í skjóðunni upp að hinu
^bllna hliði himnaríkis. Verður kerl-
jnSn sú leið seinfarin, enda er um
^angan veg að fara og á brattan að
32 ja, en atburðarík og ævintýraleg
r ^erðin> því að margt fólk og sund-
gr eitt verður á vegi kerlingar, áður
J1 hnn næn í hinn langþráða áfanga-
°g kemur af sér hinni þungu
stað
y!ði sai bónda síns.
halrreÍtanlega er einniS vei n efninu
a lð’ Því að hér er dramatisk stíg-
andÍ í f-rA ■■ • b
jitb . ras°gnmni, stíllinn kvikur og
^t^^íkur, svo að hann speglar á
SbnrSenan bátt geðbrigði höfuðper-
lok'anna °g atiíurðina sjálfa. Sögu-
Unn,n’ Þega! kerling fleygir skjóð-
hlig.*1116^ sal Jóns inn fyrir himna-
^ikilf 6rU Vel unclirbúin og sett í
Ur f Gn^leSa umgerð; en ekki verð-
VandfaHftkl1 áhersla Wgð á Það’ að
svið' Cr með Þetta atriði á leik-
hafW-i^0 að ^að njnti sin til fulls og
Uætluð áhrif á áhorfendur. Tak-
ist það, verður þar bæði um svip-
mikla og hrífandi sýningu að ræða,
og ber umsögnum saman um, að Leik-
félag Reykjavíkur hafi tekist prýði-
lega að leysa þann vanda, að öllum
aðstæðum athuguðum. Skal þess jafn-
hliða getið, að Páll ísólfsson tón-
skáld hafði samið mikið og merkilegt
tónverk fyrir leikritið og aukið með
því á áhrifamagn hans og svipfegurð
á leiksviðinu.
Persónulýsingarnar eru prýðisgóð-
ar, og kennir hér þó eigi lítillar fjöl-
breytni í þeim efnum; hefir höfund-
ur komist sérstaklega vel frá því að
gera persónurnar nógu lifandi, án
þess að svifta þær þeim einkennum,
sem aldarandinn og þjóðsagan hafa
sniðið þeim. Vilborg grasakona er
ágæt persóna og raunsönn. Einkum
er þó kerling Jóns, sem réttilega má
skoða sem táknmynd fórnandi ástar,
minnisstæð persóna, enda kemur hún
mest við sögu.
En það, sem gæðir persónur leiks-
ins svo miklu lífi, er ekki síst sam-
tölin, sem höfundur leggur þeim í
munn; þau eru löngum bæði gagnorð
og hitta ágætlega í mark.
Þjóðsögublænum er trúlega haldið
að því leyti, að á yfirborðinu má
virðast sem hér sé um skopleik að
ræða, enda er markviss ádeila, þó eigi
sé hún hávaðasöm, þar víða auðsæ
hverjum athugulum lesanda. Eigi að
síður er það vafalaust rétt athugað,
að höfundurinn hefir ekki verið að
rita hér skopleik; þar er jafnan grunt
á alvörunni, og gefur það leiknum
aukið gildi og djúptækari áhrif. Er
það og mála sannast, að með leikriti
þessu hefir höfundur samið áhrifa-
mikinn og fagran lofsöng til hinnar
órjúfanlegu og fórnfúsu konuástar.