Sagnir - 01.06.1993, Page 75

„Smáfœttir sauðir, móðir. “
eins og á dreka. Mér kemur til hugar
kindin mín, ad koma þér fyrir hjá
Léka.'’1
Léki var sagður „rammaukinn
fjölkynngismaður”. Lærði hún hjá
honum „... töfralist og kynngi, svo að
hún þótd eiga faa sína líka.”“ Eins og
áður er rakið, segir sagan, að rnaður Imbu
hafi flúið austur á land til að forða lífi sínu
undan kerlu, en hún elti hann þangað,
en honum tókst að lokum að flýja í enska
duggu."1 Ennffemur er henni gefið að
sök, að hafa gert tilraun til að drepa
dóttur sína Þuríði og síðar mann hennar.64
Eitt sinn á Þuríður að hafa mætt móður
sinni, ásamt öðrum, með fjárrekstur í
Reyðarfjarðardölum, sem hún ætlaði með í
Breiðuvíkurkaupstað. Varð Þuríði þá að
orði: „Smáfættir sauðir, móðir.”65 Lagði
kerla síðan kindumar inn í kaupstaðinn,
sem reyndust vera eintómar mýs. Lék
hún svipaðan leik aftur, er hún lagði inn
gijót í stað smjörs og osta.66
A Galdra-Imba að hafá færst i aukana
með aldrinum og mun það hafa sannast
best á henni, „að svo ergist hver sem
eldist.” Þuríður dóttir hennar á samt að
hafá séð við móður sinni í lokin, er hún
sendi henni slátur haust eitt:
Þegar Imba tók við skjóðunni, tók
hún hveija sneið og þuklaði vandlega
um hana, lagði hjá sér og signdi
rækilega áður en hún át þær, þvi að
hún tortryggði dóttur sína. Varð henni
eigi meint af neinni sneiðinni. Loks
fór hún að hnyssa upp mylsnuna úr
skjóðunni. En þá varð hún bráðdauð.67
Hugsanlega má líkja tilurð umræddra
þjóðsagna við „gulu pressu” nútímans,
þar sem veruleikinn er skrumskældur.
Varast ber að taka slíkar sögur sem
heimildir um atburði, þó að i sumum
þeirra niegi finna sannleikskorn. Hins
vegar er freistandi að lita á þær sem
heimildir um viðhorf almúgans til
íslenskra galdranoma.
Inga Huld Hákonardóttir telur, að
tilfinningar, sem ekki mátti orða hafi
brotist fram í vísum og þjóðsögum.
Almenningur þorði ekki að gagnrýna
yfirvöld, af ótta við hýðingu. Því „... var
settur alþýðudómstóll sem útdeildi sekt
og sýknu eftir eigin sannfæringu.”68
Konumar tvær, þær Galdra-Manga
og Galdra-Imba, sem verið hafa í að-
alhlutverkum í þessari umfjöllun, hafa
hlotið ómaklega meðferð í þjóðsögunum.
Er um þær fjallað eins og forhertar
galdranornir, sem knúnar voru áfram af
illviljanum einum saman. Galdraorðið
fengu þær að erfðum, þegar körlum í
fjölskyldunni hafði verið mtt úr vegi
vegna galdraáburðar. Almenningur gerði
þær að blórabögglum, ef illa þótti takast
til að ráða niðurlögum galdra. Svo var
raunin i Trékyllisvik, er ærslin á
SAGNIR 73