Sagnir - 01.06.1993, Side 90

Sagnir - 01.06.1993, Side 90
ingar teknar upp að nýju til að hegna mönnum í stað refsivistar.'9 Þar með var klippt á þá þróun er hafði átt sér stað með innleiðingu refsivistar hér á landi að af- nema líkanrlegar refsingar úr íslenskunr refsirétti. A breytingum var hins vegar von þegar Friðrik VII ákvað árið 1838 „að enda þá óvissu, er flýtur af því núverandi réttarástandi, muni vera rnjög gagnlegt fýrir Vora kæru og trúu undirsáta á íslandi ... að gjöra þau strafflög, er gilda hér í Dan- mörku, gildandi á Islandi, þó með nokkrum undantekningum og ná- kvæmari ákvöröutium, er þess síðar- nefnda lands sérlega ásigkomulag krefur."20 Samkvæmt hinum nýja rétti var heimilt að dæma menn til vistar í fangelsum og hegningarhúsum en hér á landi voru engin slík hús starfrækt síðan hegningar- húsið við Amarhól var lagt niður og var því gerð undantekning í hinum íslensku hegningarlögum; „í staðinn fýrir slíkt straff [skal] líkamleg refsing með vendi að uppáleggjast ... þangað til að tilhlýðileg fangelsi og ströffunarhús geta þar inn- réttuð orðið.“21 Þrisvar sinnum 27 vandar- högg áttu að santsvara tveggja ára erfiði í hegningarhúsi en væri dæmt í styttri vist áttu höggin að vera hlutfallslega færri, en þó aldrei færri en 27. Mismunandi var hvort dæmt væri í fangelsis- eða hegn- ingarvist, allt eftir hörku afbrotsins. Væri afbrotið mjög alvarlegt var dæmt til hegningarvinnu í lengri tima en ef brotið var smávægilegt þótti fangelsisvist án nokkurar vinnuskyldu i skemmri tíma duga. Tæpum þijátíu árum síðar um mitt sumar, þann 25. júní 1869, voru Islend- ingum sett ný hegningarlög er leystu lögin frá 1838 af hólrni og allar tilskip- anir sem gilt höfðu í íslenskum refsirétti.22 Alþingi hafði fengið væntanleg hegningarlög til umsagnar tveimur árum áður árið 1867 og i nefndaráliti um lögin sagði að með lögtöku hinna nýju hegn- ingarlaga væru allar hinar eldri hegningarákvarðanir safnaðar saman í eina heild, skipulega niðurraðaðar og ljósar yfirhts, bæði fýrir þá, sem beita eiga lögunum, og eigi síður hina sem beita verður þeim við, þá er það þinginu ljóst að þessi nýju hegningarlög bera vott þeirrar mildi og mannúðar, sem er svo eðlileg og samsvarandi þessa tíma menntun, framför og fqálsa skoðunarhætti.23 Þingmenn voru sammála nefndarmönn- um um að ófært væri að notast við hýð- ingar öllu lengur. Nauðsynlegt væri að koma á fót fangelsum og hegningarhúsi hér á landi þar sem hýðingar væm „hneykslanleg og óhentug hegning.“24 A alþingi var vilji til breytinga en ekki vom allir þingmenn á eitt sáttir með hvaða hætti þær breytingar skyldu fara fram. Fangelsi og hegningarhús þyrfti að sjálfiögðu að reisa hér á landi svo að lögin gæm öðl- ast gildi en sumir alþingis- menn og stjómvöld í Kaupmannahöfn vom þeirrar skoðunar að reisa skyldi fangelsi í hverri sýslu. Nefndin sem fjattaði um lögin var annarrar skoðunar og sammála unr að eitt fangelsi í hveiju amti ntyndi nægja og nóg væri að byggja hegningar- hús með sex til átta fanga- klefum er væri sambyggt fangelsi suðuramtsins. Einn fangavörður myndi gæta þeirra sem dæmdir yrðu til refsivistar í húsinu og fór svo að lokum að þingheim- ur sættist á tillögur nefnd- arinnar varðandi hegning- arhús og fangelsi á Islandi. En árin hðu og ekk- ert gerðist. Tveimur ámm síðar árið 1869 vom fangelsi og hegning- arhús aftur til umræðu á Alþingi og var þingheimur þeirrar skoðunar að best væri að byggja fangelsi í hverri sýslu. Shkt „gæti leitt til vemlegra firamfara í lög- reglustjóm og rekstri sakamála" því „það er bundið töluverðum kosmaði og erfið- leikum, að flytja afbrotamenn, er eiga að taka út hegningu, langar leiðir til fang- elsanna." Þingheimur var þó tilbúinn að draga kröfur sínar til baka að einhveiju leyti og var sáttur við „að fýrst um sinn verði einungis byggð fangelsi í þeim lög- sagnarumdæmum, þar sem bústaðir sýslumanna em fastákveðnir, en það er í þeim kaupstöðum og verzlunarstöðum, sem útlend skip eiga fýrst að koma við 88 SAGNIR
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.