Sagnir - 01.06.1993, Side 119

Heiða Björk Sturludóttir
Guð fyrirgefi
mér hláturinn
Sjálfsmynd íslenskra kvenna á 19. öld.
Tímarnir breytast og mennimir
með. I þjóðfélagi dagsins í dag
ríkja ekki sömu viðhorf og hug-
myndir og fyrir hundrað árunr. Fyrir-
myndir kvenna í dag em gerólíkar fyrir-
myndum nítjándu aldar konunnar. I dag
eru konur forsetar, þingmenn, bæjar-
stjórar, prestar og dómarar. Fyrir
langömmur okkar var það óhugsandi.
Því er sjálfsmynd íslenskrar konu árið
1992 gerólík þeirri rnynd sem samfélagið
hefði varpað til þeirrar sömu konu á sama
stað um niiðja síðustu öld.
Ég býð ykkur að líta með mér inn í
hugarheim íslenskra kvenna á 19. öld,
og sjá hvaða hugmyndir og viðhorf birtast
okkur. Sjálfsmynd hverrar konu er ein-
stök en í sjálfsmynd 19. aldar kvenna
hljóta að vera sameiginlegir þættir, því
allar vom þær sprottnar úr sama jarðvegi,
íslandi síðustu aldar.
Flvaða augum litu langömmur okkar
sig sjálfar? Hvernig fannst þeim að vera
kona?
Til að svara huglægum spumingum
sem þessum þurfum við innsæi senr
Sum er gefið. Við snúum þó ekki við
heima í hlaði heldur setjumst í söðul og
gefum lausan tauminn. Okkur mun
falla sitthvað til, jafnt til skemmtunar sem
fróðleiks. Heimildir þær sem ég nota em
minningar, erindi og ljóð sjö kvenna
sem fæddar voru á tímabilinu 1832-
öu Vmislegar
ig að minnast. míns úverðugleika og minna
symlaV Æ! fyrirgel’ þú mjer allar inínar
synilir i Jesii nal'ni! og gef þú nijer n;í5 til
jiess lijcr eplir að lifa i sannri (rii og elsltu,
og lialda mjer stöðnglega við jiig. Jeg
veit ekki live niargir niínir ókomnu æfi-
dagar niuni verða; |ni einn vei/.t jiað drott-
inn niinn! jivi |ni ert lierra lífsins og
dauðaiis og útlilutar vorum ælidögum ept-
ir jiinni eilifu speki og gav.ku. Verði á
mjer þinn lilessaður og náðugur vilji; jeg
heygi mig uuilir þiua voldugu liönd og fel
niig með lífi og sálu i |iina forsjónar
liönd. Æ! gef Jni nijer náð til þess í
þessu jarðneska og livcrfula lili að liöndla
liið eilil'a og liinineska líf. líænheyr það
i Jesú nafni, amen.
Ba*n um krislilega þolinmæði.
Alniátlugi góði Guð! Jui ert lækuir
liiniia veiku, liuggari liinna liarniþrungnu,
skjól og atlivarl’ liinna yfirgefiiu. j)oliu-
mæðinnnr og liuggunarinnar eilífi (juð!
])ú sjer og jiekkir vorn veikleika og vort
ístöðuleysi og vei/.l, að vjer getuin ekki
liorið jijáiiinganna kross án þinnar guðlegu
lijálpar, því án þín mcgnum vjer ckkert.
Æ! jiess: vegna llý jeg lil |iin og liið þig
af öllu lijarta: styrk jiú mína veiku trú
liamir.
og veittu mjer þolinmæði og slöðuglyndi.
Gef þú mjer náð tii að unibera liirtingu
þinnar föðurlegu forsjónar með kristilegri
stillingu og jafnaðargeði og láttu mig treysta
því slaðfastlega, að allt, sem [ui lætur mjer
að höndum bera, miðar til að draga mig
til þíu, að það allt miðar til að ella niítia
sönnu og eilifu farsæld. Láttu mig triia
því staðfastlega, að þú agar þann, sem þú
elskar, til þess að vjer ekki skulum lesta
hug og lijarta við þcssa timanlegu og fall-
völtu liluti, licldur treysta þjer einum og
í auðmvkt hjartans setja alla vora vou til
þín. Láttu þá tilhugsun jalhan vera niina
hjartans huggun, að mótlætingar nálægs
tima cru Ijettvægar í samanhurði við þá
eilifu dýrð, sem þú hefur þinum hörnum
fyrirhugað. Láttu mig ætíð liafa dæmi
míns heilaga frelsara fyrir augunum og
miina eptir því, hvcrnig liann með liiinn-
eskri þolinmæði og óendanlegri uudirgefni
undir þinn vilja bar allar þrautir og |iján-
ingar. Og hvað eru þó mumilegar raunir
nema ekkert i samanburði við þa'r hör-
mungarog píslir, sem lianii varð að reyna!
Æ! þú leggur engum jiyngri liyrði á lierðar
en þú gefur lionuni krapta til að bcra;
hjálpa jiú mjer því, eilili Guð! með þínuni
krapti og seudu mjer anila máttarius og
stiltingarinnar, svo jeg í sjerhverri neyð
Viðhorfm til kvenna ... geðheilsu og sálarstyrk"
SAGNIR 117