Sagnir - 01.06.2001, Síða 117

hvernig valdhafar nota list og hvort list geti verið heimild um
eitthvað annað en sjálfa sig. Umfram allt sýnir listasagan
hvernig hægt er í gegnum tákn og form listaverks að lesa sig til
skilnings á þjóðfélagsgerð og hugmyndastraumum samfélags á
hverjum tíma; heimspekilegum, pólitískum, efnahagslegum,
siðferðilegum. Listsköpun spannar vítt svið mannlegrar þekk-
ingar og reynslu og meðal þeirra fræðigreina sem listasagan
tengir sig við eru sagnfræði, fagurfræði, heimspek:, safnafræði
(museologia), bókmenntafræði, sálarfræði, guðfræði, mann-
fræði, félagsfræði, þjóðháttafræði og fornleifafræði.
Það var Björn Th. Björnsson listfræðingur sem hóf kennslu í
listasögu við sagnfræðiskor Heimspekideildar HÍ haustið 1974
en frá árinu 1994 hefur undirrituð haft kennsluna með höndum.
Staða listasögu innan sagnfræðiskorar var frá upphafi hugsuð
til bráðabirgða eða þar til sérstök skor í listasögu/listfræði yrði
stofnuð við HÍ. Listasögunámskeiðin hafa alla tíð verið mjög
fjölsótt og fljótlega komu upp hugmyndir um að gera listasögu
að sjálfstæðri aukagrein til 30 eininga. Að undirlagi nemenda í
sagnfræðiskor var árið 1979 sett á fót nefnd innan Heimspeki-
deildar til að vinna í málinu. Nefndin ályktaði að „brýnt væri
að hefja kennslu í listfræði hér við háskólann" og ennfremur að
„brýna nauðsyn beri til að stofnað verði embætti lektors í list-
fræði við Heimspekideild.". Síðan eru liðin 22 ár og málið
nokkrum sinnum verið tekið upp og rætt innan deildarinnar.
Ákvörðun um uppbyggingu listasöguskorar hefur þó ávallt
verið frestað, oftast með vísun í takmarkaða fjárveitingu til
Heimspekideildar sem leyfi ekki stofnun nýrrar skorar. Skiptar
skoðanir eru um málið meðal kennara sagnfræðiskorar en end-
anleg ákvörðun hvílir hjá rektor og háskólaráði.
Eins og staðan er í dag við HÍ er hægt að taka eitt 5 eininga
námskeið í listasögu á ári, þrjú ár í röð, samtals 15 einingar. Um
er að ræða námskeiðin Listasaga 1 sem tekur til myndlistar á
tímabilinu frá miðöldum og fram á 19. öld, Listasaga 2 sem er
nútíma-og samtímalistasaga og Listasaga 3 sem er íslensk mynd-
listarsaga. Nokkrir nemendur hafa auk þess skrifað 5-10 ein-
inga BA ritgerð í listasögu (innan sagnfræði, bókmenntafræði
og frönsku) og útskrifast því með 20-25 einingar á sviði lista-
sögu. Þótt listasaga sé kennd innan sagnfræðiskorar
hefur hún þá sérstöðu að vera einnig sótt af nem-
endum í öðrum greinum Heimspekideildar og úr
Félagsvísindadeild.
Þær hugmyndir sem lagðar hafa verið fram um
uppbyggingu náms í listasögu sem sjálfstæðrar fræði-
greinar til BA prófs (auka-eða aðalgrein) gera í
meginatriðum ráð fyrir eftirfarandi skipan náms:
a) Aðferðafræðilegt inngangsnámskeið þar sem
fjallað er um grundvöll og þróun fræðigreinarinnar
listasögu, mismunandi listsöguskoðanir, m.a. félags-
sögulegar, formrænar, feminískar. Einnig er fjallað
um aðferðir myndgreiningar og nemendur þjálfaðir
í grundvallaratriðum í ritun fræðiefnis á sviði
listasögu.
b) Listsöguleg yfirlitsnámskeið, bæði íslensk og
erlend (svipuð að uppbyggingu og þau sem kennd eru
við sagnfræðiskor HÍ)
c) Listheimspekileg námskeið.
d) Fagurfræði.
e) Safnafræði (museologia)
f) Sértæk valnámskeið þar sem kafað er dýpra í list-
söguleg viðfangsefni af ýmsum toga.
Talsverð þörf er í íslensku samfélagi fyrir háskóla-
menntað fólk með sérfræðiþekkingu á sviði lista.
Meðal þeirra starfssviða sem grunnmenntun í lista-
sögu nýtist á má nefna listasögukennslu á grunn- og
framhaldsskólastigi, störf við safna- og menningar-
stofnanir, við dagblöð, útvarp og sjónvarp. Þá er
námið hugsað sem undirbúningur fyrir frekara nám
erlendis í listasögu eða listtengdum fræðum (menn-
ingarfræðum) ekki hvað síst fyrir þá sem hyggja á
rannsóknir, ritstörf og kennslu á háskólastigi.
115