Helgafell - 01.10.1946, Síða 40

222
HELGAFELL
1804, er Minnisverð tíðindi hættu að koma út, og til 1817, og í 10 ár (til
1826) voru þessir litlu fjórblöðungar gefnir út á hverju vori, og sendir með
kaupskipum til ýmissa hafna á íslandi. Ritin voru í tveimur bindum og fimm
kaflar í hvoru, 30—60 tvídálka blaðsíður. Fyrsta deildin gekk fljótt til þurrðar,
og ný útgáfa kom 1826. Finnur Magnússon, sem þá var orðinn kennari við
háskólann, samdi allar fréttir, innlendar og útlendar. Þó kom í seinni deild-
inni löng söguleg ritgerð eftir Bjarna Þorsteinsson og Árna Helgason, með-
al annars um Jörundarmáliðl809. Frá 1820 var hætt að birta innlendar frétt-
ir, því eins og höfundur segir, þá gátu menn nú lesið þær í Klausturpóstin-
um. En Sagnablöðin fluttu alltaf margt frá bókmenntastarfsemi íslendinga
í Kaupmannahöfn. Þetta var allt með hinum einkennilega rithætti Finns
Magnússonar, sem ekki er alltaf sem aðgengilegastur. Auk þess fluttu ritin
árskýrslur félagsins, meðlimaskrá, nokkur erfiljóð og önnur tækifæriskvæði.
Sagnablöðin hlutu áreiðanlega vinsældir á íslandi, og þeim hefur í raun-
inni verið haldið áfram til þessa dags, undir mismunandi nöfnum.
Sama ár og Bókmenntafélagið var stofnað, var prentsmiðjan flutt frá
Leirárgörðum að Beitistöðum og þaðan í Viðey 1819.Á Beitistöðum var prent-
aður fyrsti og hálfur annar árgangur af nýju tímariti, er nefndist Klausturpóst-
vcrinn eftir Viðeyjarklaustri, heimili Magnúsar Stephensens. Það átti að koma
út mánaðarlega í litlu átta blaða broti, þétt prentað og með gotnesku letri.
Þannig kom það út í níu ár 1818—1826, nema hvað síðasti árgangurinn kom
út í einu bindi. Þetta varð ekki gróðafyrirtæki fyrir útgefandann, enda kvart-
ar hann oft um þær fjárhagslegu byrðar og erfiðleika, sem útgáfan baki sér.
Við lok fjórða árgangs bauðst hann til þess að afhenda hana hverjum, sem
vildi halda henni áfram, en ekkert tilboð virðist hafa komið. Þetta fyrsta
mánaðarrit á íslenzku var miklu fullkomnara en fyrirrennari þess frá Hrapps-
ey og var lengi talið meðal beztu tímarita. Efnið í hinum níu árgöngum
var fjölbreytt. Fréttirnar tóku upp allmikið rúm, en einnig var mikið af skýrsl-
um um dóma, ný lög og tilskipanir. Þetta var eina leiðin til þess að koma
þeim fyrir almenningssjónir, þar sem stjórnin gerði ekkert í þá átt, og mun
þetta efni víst oft hafa létt á útgefandanum, sem var hlaðinn störfum. Margar
ritgerðir birtust þar um búskap og heimilishagi. Var það Magnúsi kært
efni og samdi hann sjálfur BúsJiaparhugVekjur í öll bindin. Oddur Hjalta-
lín skrifaði margar greinar um læknisfræði og heilbrigðismál. Þá voru oft
greinar um ýmis efni, sem virðast stældar eftir enskum átjándu aldar rit-
gerðum (essays). Venjulega voru þær gerðar af útgefanda sjálfum. All-
mörg kvæði voru þar einnig, og sum ágæt, svo sem þau, er voru eftir Svein-
björn Egilsson, Bjarna Thorarensen og fleiri. En hin mörgu kvæði útgef-
anda sjálfs eru í flokki út af fyrir sig. Þau eru vanalega athyglisverð hvað
efninu við kemur, en rími og máli er mjög ábótavant. Skáldskapur Magnúsar
átti fremur rót sína að rekja til lærdóms en upprunalegrar skáldgáfu. Þá
voru þar einnig birt nokkur erfiljóð, en þó vafalaust miklu færri en útgefanda
hafa borizt, enda varar hann menn við því, að einungis góð kvæði verði
tekin; með öðrum verði menn að borga, ef þau á annað borð verði prentuð.