Helgafell - 01.10.1946, Page 58

240
HELGAFELL
reip að draga. Viðurkenningin til
Þorsteins hafði saett allmiklum and-
blæstri, og snerust nú gegn honum
ýmsir þeir þingmenn, sem greiddu
atkvæði með styrk til hans árið 1895.
GuSjón Guðlaugsson, þm. Stranda-
manna, hélt mjög hvassorða ræðu, þar
sem hann deildi mjög fastlega á Þor-
stein og Matthías báða, einkum vegna
trúarskoðana þeirra. Þar segir svo:
,,Mér finnst það næsta óviðkunn-
anlegt að veita þeim einum af skáld-
unum styrk, sem annaðhvort opin-
berlega hafa ráðizt á kristindóminn
og reynt að rífa það niður, sem þjóð-
inni er helgast, eða starfa í þjónustu
kirkjunnar og gera það þannig, að
þeir eru hvorki heilir né hálfir, heldur
bera kápuna á báðum öxlum. Menn
gætu dregið af því þá ályktun, að
alþingi áliti það sérstaklega verðlauna
vert að níSa niður kirkju og kristin-
dóm .... Þótt Þorsteinn Erlingsson
hafi gengið í berhögg við kristin-
dóminn, mæli ég samt ekki meira á
móti því, að 'honum verði veittur
þessi styrkur, heldur en skáldalaun-
unum til séra Matthíasar Jochums-
sonar, því að hann gerir nú í seinni
tíð ekki neitt sem væri vert aS greiða
600 aura fyrir, því síður 600 kr.*‘
Skúli Thoroddsen svaraði ræðu
GuSjóns. KvaS hann sig hafa furðað
stórlega það tiltæki stjórnarinnar, að
fella niður af fjárlagafrumvarpinu
styrkinn til Þorsteins Erlingssonar.
Líkast til teldi stjórnin sig vörð og
skjöld kirkjunnar, svo vel sem henni
færi slíkt, ekki kristilegri en hún
reyndist stundum í gerðum sínum. Að
því er snerti ummæli GuSjóns um
skáldskap séra Matthíasar, kvaðst
Skúli undrast það ,,að nokkur sá
maður skuli geta átt setu hér í þess-
um sal, sem ekki fyrirverður sig að
láta slík orð til sín heyra“.
Nú kom fram á ræðuvöllinn séra
Jens Pálsson, þingmaður Dalamanna.
TalaSi hann langt mál um Þorstein
Erlingsson og var þungorður á köfl-
um. Hér kemur nokkurt sýnishorn af
röksemdafærslu hans:
,,Ég segi það satt, að þaS kom al-
veg flatt upp á mig, að þessi styrkur
skyldi vera vakinn hér upp aftur, því
ég áleit, að stjórnin hefði gert rétt í
því að strika hann út, því hafi nokkur
fjárveiting síðasta þings mælzt illa fyr-
ir, þá var það þessi svokallaði skálda-
styrkur til Þorsteins Erlingssonar. Ég
minnist nú sérstaklega þess, sem einn
bóndi sagði við mig eftir þingið 1895.
Þessi bóndi, sem er mjög vel greind-
ur maður og frjálslyndur, ekki síður
í trúarefnum en öðru, sagði, að það
væri hneykslanlegt, að taka þennan
eina mann fram yfir öll vor ágætu
skáld og krýna hann skáldalaunum.
Ég mælti ekki á móti þessum styrk
á síðasta þingi, enda skoðaði ég hann
þá sem styrk til fátæks manns, sem
menn vildu bjarga úr hálfgerðri neyð.
Þá þykir mér fara skörin upp í bekk-
inn, þegar menn eru að bera það
fram þessum manni til meðmæla, að
hann hafi nýlega gefið út ljóðasafn
(Þyrnar komu fyrst út 1897). Hann
hefur tínt saman kvæði sín, prentuð
og óprentuð, og svo selt öðrum manni
handritið, sjálfsagt fyrir fulla borgun;
það er allt og sumt. Hann hefur ekki
einu sinni gefið samtíninginn út sjálf-
ur."
Þessu næst fer ræSumaður allmörg-
um orðum um kvæði Þorsteins, viður-
kennir gæði forms og máls, en telur
efnið yfir höfuð lítið og lélegt. Bendir
hann á kvæðiS ,,Árgalann“, og kall-