Helgafell - 01.10.1946, Page 77

ÞORSTEINN ÞORSTEINSSON, sýslumáðw
Bókaeign mín
Ritstjórar Helgafells hafa talfært
við mig að skrifa greinarkorn í tíma-
rit þeirra um bókasöfnum mína og
bókaeign og hef ég dregizt á að minn-
ast eitthvað á það efni. Mundi ég helzt
kjósa að leysast frá þessu hálfgerða
loforði, en ekki er því að heilsa, að
slíkt sé látið eftir mér, því að „engin
er miskunn hjá Magnúsi“, og Tómas
trúir því ekki fyrr en hann tekur á
því, að ég bregði loforð mín. Ég sé
mér því ekki annað fært, en segja eitt-
hvað um þetta efni.
Þegar ég var krakki, var ég mjög
blestur í máli, svo að ókunnugir skildu
mig tæplega. Hafði ég tunguhaft, er
Schierbeck landlæknir skar þegar ég
var 9 vetra. Ég var því frekar seinn
að læra lestur, en hafði hina mestu
ánægju af að heyra bækur lesnar á
kvöldvökum. Heimilisfólkið hlakkaði
til kvöldvökunnar, er það átti von á
að kveðnar væru rímur eða lesið
framhald góðrar sögu.Þá sá ég.hversu
mikil skemmtan rímurnar voru heim-
ilisfólkinu og hefur mér síðan ávallt
verið hlýtt til rímnanna og safnaði
þeim snemma. Þótt sumar þeirra væri
lélegur skáldskapur, voru aðrar prýði-
lega ortar, en almenningur æfði skiln-
ing sinn og kynntist Eddu við að ráða
fram úr kenningum þeirra. Einkum
voru það rímur séra Snorra á Húsa-
felli, er þóttu hafa torskildar kenn-
og bókasöfnun
ingar. Á Arnbjargarlæk var ekki mik-
ill bókakostur, og varð að viða að bók-
um til vökulestrar. Langmest bóka-
heimili í sveit minni var á Hamri hjá
Hjálmi hreppstjóra og alþingismanni,
og var þangað oft vitjað bóka í barn-
æsku minni. Þegar íslendingasögur
Sigurðar Kristjánssonar komu út,
keypti Davíð bróðir minn þær, og las
ég þær þá rækilega, svo og þrjú fyrstu
bindin af Noregskonungasögum, og
þótti mér Ólafs saga Tryggvasonar
ein merkasta bókin á heimilinu.
Naumast mun nokkur kvöldvaka
heima hafa liðið svo, að ekki væri ann-
að hvort lesið eða kveðið, og kom það
fyrir, að lesnir voru kaflar úr biblí-
unni, ef engar ólesnar bækur um ver-
aldleg efni voru handbærar. Minnist
ég á þetta til þess að ekki sé ógetið,
hversu mikil lestrarlöngun var hjá al-
þýðu manna. Girntist þá margur góða
bók, sem varla gat veitt sér hana,
því að kjör margra voru þá kröpp. Á
heimilum þar sem húsbændur voru
vinnuharðir og sjálfir lítið fyrir bóka-
lestur, var sums staðar látið lesa eða
kveða flestar kvöldvökur. Þótti það
borga sig, ef fólk var margt, vegna
afkasta hinna, að taka mann frá verki
til lestursins.
Ég skal nú snúa mér aftur að efn-
inu og bið lesendur velvirðingar á út-
úrdúrnum.